Aralık 1972’de Apollo 17 Komutanı Eugene Cernan, vakumla kapatılmış bir silindir içerisinde Dünya’ya geri getirmeden önce Ay’daki Toros-Littrow Vadisi‘nden bir miktar ay toprağı örneği toplamıştı. Aradan geçen 49 yıldır bu örneğe dokunulmadı, ancak bilim insanları şimdi kabı delmeye ve içeriğini analiz etmeye hazırlanıyor.

Bu gecikmeli açılış, Apollo dönemi Ay örneklerinin incelenmesini denetleyen Apollo Yeni Nesil Örnek Analizi (ANGSA) programının bir parçasını oluşturuyor. Bu örnekte araştırmacılar, değerli “ay ödüllerini” kutudan çıkarmak için “Apollo konserve açacağı” olarak adlandırılan yeni geliştirilmiş bir cihaz kullanacak.

Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından kurulan mekanizma, vakumla kapatılmış kabı delmek ve içinde gizlenmiş olabilecek tüm kırılgan gazları yakalamak için özel olarak tasarlandı. Şu anda bu buharların son elli yıldır onları barındıran silindir tarafından ne kadar iyi korunduğu bilinmiyor, ancak araştırmacılar numunenin ay toprağı içinde hapsolmuş hidrojen, helyum ve diğer soy gazları içerebileceğinden umutlu.

Bilim insanları bu malzemeyi inceleyerek, Ay’ın jeolojisi hakkında bazı değerli bilgiler edinmeyi ve aynı zamanda Apollo 17 numune kabının başarıları ve başarısızlıkları hakkında bilgi edinmeyi umuyorlar. Bu bilgi, Ay’da, Mars’ta veya potansiyel olarak daha da uzaklarda kullanılmak üzere gelecekteki örnekleme araçlarının geliştirilmesine yardımcı olacak.

ESA’nın ANGSA ile işbirliğine liderlik eden Francesca McDonald‘ın açıkladığına göre “Apollo döneminden bu yana sağlanan teknik gelişmelerle birlikte bu örneklerin şimdi açılması ve analiz edilmesi, Ay’da yeni bilimsel keşiflere olanak sağlayabilir. Bu aynı zamanda yeni nesil kaşiflere ilham verebilir ve onları bilgilendirebilir.“

Açıklama şu şekilde devam ediyor: “Vakum kabının numuneyi ve kırılgan gazları ne kadar iyi koruduğunu öğrenmek için sabırsızlanıyoruz. Analiz edilen her gaz bileşeni, Ay ve erken Güneş Sistemi içindeki uçucu maddelerin kökeni ve evrimi hakkında hikayenin farklı bir bölümünü anlatmaya yardımcı olabilir.“

Ay’a yapılan son insanlı görev olan Apollo 17, ay modülü pilotu Harrison Schmitt ile ekibe profesyonel bir jeolog dahil eden ilk görevdi. Ayrıca komuta modülünde Fe, Fi, Fo, Fum ve Phooey adlı beş fare bulunuyordu.

Toros-Littrow Vadisi, astronotların, önceki yıl Apollo 15 misyonu tarafından keşfedilen ve analiz edilen Mare Imbrium lav ovasından önce gelen ay toprağı örneklerine ulaşabilmeleri için iniş alanı olarak seçilmişti. Artık NASA’nın bu numuneyi açığa çıkartacak bir “konserve açacağı” olduğuna göre, Apollo 17 nihayet görevini tamamlamak üzere diyebiliriz…

Kaynak: Chip