Hava fritözü (Airfryer) nedir; sağlıklı mı? Ne kadar enerji tüketiyor?

Hava fritözleri – Airfryer ya da yağsız fritöz olarak da biliniyorlar – yemek yapanlara yemeklerini derin yağda kızartmanın tehlikeleri olmadan hızlı, kolay bir şekilde, lezzetli ve sağlıklı pişirmenin yolunu sunduklarını belirterek 2020’lerde hızla popüler oldu. Bu kış mevsiminde dünyanın birçok yerinde enerji faturalarının fırlaması ile birlikte, faturalarını düşük tutmak isteyen tüketicilerin, hava fritözlerinin satışlarını daha da arttırdığı bir gerçek.

Bu mekanizmaların gerçekten sözünü verdikleri şeyleri yapıp yapamadıkları ise, cevabı merak edilen bir soru. Bir dizi farklı çalışma, hava fritözlerininkızartmanın diğer bazı pişirme yöntemlerinden daha sağlıklı olduğunu ve ayrıca enerji açısından daha verimli olabileceğini gösteriyor.

Airfryer (Hava fritözü) nedir?

Bir hava fritözü, tezgahınıza oturacak kadar küçük, süper güçlü bir konveksiyonlu fırın olarak tanımlanabilir. Ancak adına rağmen, aslında kızartma yapmaz. Konveksiyon mekanizmasını kullanarak ve sıcak havayı yiyeceklerin etrafında hızla dolaştırarak çalışır. Çok az yağa ihtiyaç duyar, ancak Maillard reaksiyonu olarak adlandırılan yöntem aracılığıyla yiyecek üzerinde güzel bir kahverengi gevrek oluşturarak kızartılmış yiyeceklerin lezzetli özelliklerinden bazılarını taklit eder.

Maillard reaksiyonu, amino asitler ve indirgeyici şekerler arasında, aroma ve lezzet bileşikleri oluşturmak için aynı anda gıdayı esmerleştiriren bir dizi kimyasal reaksiyondur. Kömürde ızgara burger, kızarmış soğan ve çıtır patates kızartmasının lezzetli olmasının temel nedeni bu reaksiyondur.

Hava fritözleri, Maillard reaksiyonunu çok fazla yağ kullanmadan gerçekleştirdikleri için genellikle sağlıklı bir pişirme yöntemi olarak kabul edilir.

Airfryer (Hava fritözü) sağlıklı mı?

Derin yağda kızartılmış yiyecekler, hidrojenasyon adı verilen bir süreçten geçen doymamış yağlar olan yüksek düzeyde trans yağ içerdiğinden sağlığınız için pek iyi değildir. Pek çok araştırma, trans yağların kalp krizi ve felçten obezite ve diyabete kadar birçok hastalık riskinin artmasıyla yakından bağlantılı olduğunu göstermiştir.

2015 yılında yapılan bir araştırma, derin yağda kızartma ve hava fritözünde kızartma ile pişirilen patates kızartması arasındaki farkları inceleyerek, hava fritözünde kızartılmış gıdanın önemli ölçüde daha düşük yağ içeriğine sahip olduğu, ancak benzer nem içeriği ve rengi koruduğu sonucuna vardı. Ancak, “hava ile kızartılmış” ürün, daha az nişasta jelatinizasyonuna sahipti, bu da tadı etkileyebiliyordu ve ayrıca derin yağda kızartılmış ürüne göre biraz daha sert ve daha kuru bir dokuya sahip olmasına sebep oluyordu.

Araştırma, “Genel olarak, havayla kızartma işlemi, bu ürünler farklı duyusal özelliklere sahip olsa da, daha düşük yağ içerikli ürünlerin üretimine izin veriyor” sonucuna vardı.

Hava fritözlerinin zararlı bileşiklerin oluşumunu azaltabileceğine dair bazı kanıtlar da bulunuyor. Belirtildiği gibi, yiyeceklerin esmerleşmesi Maillard reaksiyonundan kaynaklanıyor. Nişastalı yiyecekleri yüksek sıcaklıklarda pişirirken akrilamid oluşumuna neden olabilir. Bu kimyasal, yiyeceğe karakteristik kahverengi rengini ve lezzetli lezzetini verir, ancak bazı araştırmalar kansere katkıda bulunabileceğini iddia ediyor.

Yine de 2015’teki bir başka çalışma, havayla kızartmanın kızarmış patateslerde akrilamid oluşumunu nasıl etkilediğini araştırdı. Umut verici bir şekilde, havada kızartmanın akrilamid içeriğini geleneksel derin yağda kızartmaya kıyasla yaklaşık yüzde 90 oranında azalttığı belirlendi.

Ancak hava fritözlerinde kızartma, akrilamidin yanı sıra diğer potansiyel olarak tehlikeli bileşikleri üretmeye devam ederken, kaynatma ve buharda pişirme gibi diğer yöntemler üretmeyecektir.

Kanıtlar, genel olarak, havalı fritözlerin derin yağda kızartmadan daha sağlıklı yiyecekler üretebileceğini göstermektedir. Ancak, şimdilik, özellikle ızgara veya fırınlama gibi diğer pişirme yöntemlerine kıyasla hava fritözlerinin nasıl çalıştığını inceleyen çok az araştırma var.

Airfryer (Hava fritözü) daha mı az enerji harcar?

İnsanların bu tip fritözlere geçmelerinin bir başka nedeni de, enerji faturalarının azalmasına yardımcı olabileceği söylenen enerji verimliliğidir. Pişirme hazneleri geleneksel bir fırından daha küçük olduğundan, ısınmak için daha az enerjiye ihtiyaç duydukları söylenir.

Bununla ilgili çok fazla resmi bilimsel araştırma bulunmuyor, ancak bu konuda insanların yaptığı farklı testlere göz atılabilir. Örneğin BBC, bu soruyu bir fırın ve bir fritözün aynı boyutta tavuk budu pişirme kabiliyetini karşılaştırarak bir test yaptı. Bu test sırasında tavuğun fırında pişirilmesinin yaklaşık 35 dakika sürdüğünü ve yaklaşık 1.05 kilowatt saat elektrik gerektirdiğini tespit ettiler. Hava fritözünün tavuğu pişirmesi 20 dakika sürdü ve sadece 0,43 kilovat saat elektrik kullandı.

Bu nedenle, en azından bu küçük ve bilimselliği tartışmalı deneye göre, hava fritözleri enerji açısından daha verimli görünüyor.

Kaynak: Chip