ABD’de bulunan Viking yazıtının gizemi çözülemiyor: Oraya nasıl geldi?

Karayla çevrili ABD – Oklahoma’da, Heavner yakınlarındaki Le Flore County’de, bazılarının geçmişinin MS 600 – 800’e kadar uzandığına ve Vikingler tarafından orada bırakıldığına inanılan, rünik işaretlerle kaplı büyük bir kumtaşı parçası bulunuyor.

1920’lerde, Heavner sakini ve Smithsonian üyesi Gloria Farley dev kumtaşını buldu. O andan itibaren hayatının çoğunu taşı araştırarak ve başkalarını daha fazla araştırma yapmaya ikna ederek geçirdi.

Uppsala Üniversitesi’nde İskandinav Dilleri Profesörü Henrik Williams, YouTuber ve İskandinav mitolojisi ve dil uzmanı Jackson Crawford ile yaptığı konuşmada “[Farley] 1870’lerde zaten bu taşın bulunduğuna dair başka bir rapor olduğunu iddia ediyor. Bunun mümkün olduğunu düşünüyorum ama buna dair mutlak bağlayıcı kanıt görmedim” diyor. Açıklama şöyle devam ediyor: “Ayrıca, o zamanki yerel kabile olan Choctaws’ın … [söylentilere göre] bu yazıtı 1830’larda gördüklerini iddia ediyor.“

3 metre genişliğinde ve 3,7 metre yüksekliğinde büyük bir levha olan taşının, uzun yıllar boyunca Yerli Amerikalılar tarafından kazındığı düşünülüyordu. Ancak Farley, taşın 17. Yüzyıldan önce Kuzey Avrupa, İngiltere, İskandinavya ve İzlanda halkları tarafından kullanılan rünik alfabenin karakterlerini gösterdiğine inanıyordu.

Rünlerin çevirileri ilk başta GNOMEDAL yazdığını, “Gnome” ve “dal”ın “güneş saati vadisi” veya “anıt vadisi” olarak çevrildiğini öne sürdü. Daha sonra, GLOMEDAL veya “Glome Vadisi” anlamına, belki de Glome adında birinin karaya çıkma övgüsü olarak tercüme edildi.

Farley, taşın Oklahoma’dan geçerken Vikingler tarafından orada bırakılmış olabileceğine inanıyordu.

Konuyla ilgili bir kitapta, “Kıta o zamanlarda parıldayan otoyollarla kaplıydı: kirlenmemiş bir nehir sistemi. Kaşiflerin tek yapması gereken, büyük ve küçük nehirlerin ağızlarını bulmak için kıyı şeridini takip etmekti” diyen Farley, şöyle devam ediyor: “Florida yarımadasını dolaşan ve Meksika Körfezi’ne giren gemi kaptanları, diğer küçük akarsularla birlikte Mississippi Nehri’ni keşfederdi. Bu nehirlerde dolaşan kaşifler, geçişlerine dair bazı kanıtlar bırakmış olmalı.“

Vikingler Orta Amerika’da bulundu mu?

Bununla birlikte, tüm aramalara rağmen, orta ABD’deki Oklahoma’da Viking faaliyetine dair çok az kanıt bulunuyor. Ayrıca, Vikingler genellikle rün taşlarını rastgele yerlerde bırakmıyorlardı.

Williams, Oklahoma haber kaynağı Times Record’a verdiği demeçte, “Eski Futhark’ta bunu yapan insanlara dair hiçbir örneğimiz yok ve kendi vatanlarında bile çok nadirler” dedi ve devam etti: “İsveç ve Norveç bile, bu zamandan itibaren düzgün rünik taşlara sahip olan tek ülkeler. Danimarka’da bulunmuyor. İzlanda veya Grönland’da Vikingler veya daha önceki yazıtlar yoktur. Yani İsveç’ten Heavener’a büyük bir boşluk var.“

Rünlere bakan bazı arkeologlar, bunun muhtemelen modern bir yaratım olduğunu iddia ediyor. Bir arkeolog, bölgede Vikingler olduğuna dair hiçbir kanıt bulunmadığını ve Eski İskandinav dilinde rünlerin bu diziliminin nadir olduğunu belirterek, “yazıtı doğrudan tarihlendirmenin bir yolunun ortaya çıkmasını beklerken, neredeyse tüm kanıtlar bu taşın bir Viking eseri olmadığına işaret ediyor” sonucuna vardı.

Genel kanıya göre, Rün Viking kökenli gibi görünmüyor, ancak o sırada bölgede çok az sayıda İskandinav ya da rün bilgisi olan diğer halklar varken, Williams bunun nasıl modern (en azından 1920 öncesi) bir yaratım olabileceği konusunda net değil. Şakayla, “bu yüzden, muhtemelen Marslıların bunu oyduğu teorisine giderek daha fazla yaklaşıyorum” diyor ve ekliyor: “Çünkü eski bir rün taşı olarak açıklanamaz, aynı zamanda modern bir rün taşı olarak açıklamak da çok zor.“

Erken ortaçağ uzmanı Lyle L Tompsen da kendi fikirlerine sahip: “Bu Heavener rüne taşını oyan hakkında ne söyleyebiliriz? Büyük olasılıkla, kimliklerini daha yeni bulmaya ve kendi tarihlerini kurtarmaya yeni başlayan bir halkın soyundan geliyordu. Belki de atalarının yazı dilinin önemli olduğuna inanan ve onu kullanarak kendini onunla özdeşleştiren gururlu bir entelektüeldi. Uzaktan görülebilen ve belki de bir bölge işareti olarak onun için önemli bir şeyi işaretleyen bir sembol yapmak istedi” diyor.

Kaynak: Chip