28 Mart 1979 günü sabah saat 4’te, ABD’deki Three Mile Island’da bir felaket yaşandı. Bu, Pennsylvania’ya radyasyon sızmasına neden olan ABD tarihindeki en kötü nükleer kazaydı.

O kara günde Three Mile Island nükleer enerji santrali, iki reaktöründen birini etkileyen bir soğutucu kaybı kazası yaşadı. Bu kaza, kapalı olması gereken bir vananın açık bırakılması ve TMI-2 nükleer reaktör çekirdeği için soğutucu görevi görmesi gereken suyun serbest kalması nedeniyle meydana geldi.

Su boşaldıkça, açıkta kalan çekirdek aşırı ısındı ve talihsiz bir olaylar dizisi içinde, santral operatörleri onu tekrar soğutabilecek olan acil durum suyunu kapatma kararı aldılar. Atomic Archive, soğutucu olmadan reaktördeki sıcaklıkların 2.371°C’ye yükselmesiyle çekirdeğin açıkta kalan kısmı yanmaya başladı.

Çernobil’i vuran yıkım gibi bir nükleer erime aşırı ısınmadan kaynaklanır ve Three Mile Island aynı kaderi paylaşmaya tehlikeli bir şekilde yaklaşmıştı. Natasha Zaretsky, “Atomik Kabuslar ve Three Mile Adası’ndaki Biyolojik Vatandaşlar” başlıklı yazısında, neyse ki bir erime meydana gelmediğini ancak santralin yardımcı binasındaki bir yırtılmadan kaynaklanan bir radyasyon sızıntısı olduğunu belirtiyor.

Kritik seviyeye yakın bu olaydan çok az kişinin zarar gördüğü düşünülüyordu, ancak kanser, kalp hastalıkları ve bölge sakinleri arasında erken ölümlere ilişkin epidemiyolojik veriler üzerine yapılan son araştırmalar bunun aksini gösteriyor.

Nükleer facianın nedeni, bir operatörün göbeği mi?

Washington Post’ta nükleer kazadan altı hafta sonra yayınlanan bir makaleye göre, açık vanayla ilgili sorun, görünürlük sorunları nedeniyle uzun süre kontrol edilmemiş olabilir. Nükleer Düzenleme Komisyonu’nun özel araştırma ekibinin raporuna göre; bir operatör, kendisine iki önemli besleme suyu pompası vanasının kapalı olduğunu söyleyecek olan göstergelerin görüşünü yanlışlıkla vücuduyla engellemiş. NRC kaynakları toplantıdan sonra operatörün ‘göbeği gösterge panelinin üzerine sarkan iri bir adam‘ olduğunu açıkladı.

Bu önemli göstergeler olmadan, santral operatörleri ikinci reaktörde ortaya çıkan durumun farkında değildi ve buhar jeneratöründeki uğultular nedeniyle çekirdekte soğutma sıvısı olduğunu düşünüyorlardı. Yüz maskeleri ve solunum maskeleri takmaları istendiği ve birbirleriyle iletişim kurmaları engellendiği için daha büyük bir felaket yaşandı. Operatörlerin sadece yarısının giderken kapıyı açık bırakarak ayrılması nedeniyle tahliye talebi de sonuçsuz kaldı.

Karmaşık bir iş gününe uygun bir sonuç olarak, kaza sırasında meydana gelen olayların sırasını kaydetmesi gereken bir bilgisayar, felaketin en yoğun olduğu anda bir buçuk saat boyunca kilitlendi. Bu da gerçekte olup bitenlerin iki saat gerisinde kaldıkları ve büyük ölçüde kaybolduğu anlamına geliyordu.

Kaynak: Chip