Antarktika kıtasının yaklaşık yüzde 98’i buzlarla kaplı ve kara kütlesinin büyük çoğunluğu bu buzun altında yer alıyor. Ancak, bazı inanılmaz görüntüleme teknikleri sayesinde, Antarktika kıtasının buz olmadan nasıl görüneceğine dair daha derin bir anlayış elde etmek mümkün.

Bedmap2 ismi verilen proje, 2013 yılında NASA ve İngiliz Antarktika Araştırması tarafından uydulardan, uçaklardan ve yüzey tabanlı araştırmalardan elde edilen yüzey yüksekliği, buz kalınlığı ve ana kaya topografyası hakkında çok miktarda veri kullanılarak oluşturuldu.

Haritanın gösterdiğine göre, Antarktika buz tabakasının altında sıradağlar, geçitler ve pürüzlü alanlarla kaplı engebeli bir arazi yer alıyor. Dikkat çekici bir şekilde, Victoria Land’deki Byrd Buzulu’nun altında bulunan yatağın bir kısmı deniz seviyesinden 2.870 metre aşağıda yer alıyor ve bu da Dünya’nın kıta levhalarının herhangi birindeki en alçak nokta olduğu anlamına geliyor.

İngiliz Antarktik Araştırması’ndan Peter Fretwell, 2013 yılında yaptığı açıklamada “Bedmap, benzeri görülmemiş ayrıntılarla, Antarktika’nın buz tabakalarının altındaki ana kayayı gösteriyor. Daha önce topografyaya ilişkin bölgesel bir genel bakışa sahip değildik, ancak bu yeni harita, çok daha yüksek çözünürlüğüyle, vadiler, çukurlar ve derin boğazlarla bölünmüş dağların, tepelerin ve inişli çıkışlı düzlüklerin oluşturduğu karmaşık bir manzara olan arazinin kendisini gösteriyor” dedi.

Buza nüfuz ederek buz kalınlığını ve buzul altı topografyasını belirleyebilen Çok Kanallı Uyumlu Radar Derinlik Sireni olarak adlandırılan cihaz, bu verileri toplamak için kullanılan önemli araçlardan biriydi.

Buzun nasıl dağıldığını etkilediği ve iklim değişikliğine bağlı olarak yükselen okyanuslar ve hava sıcaklıkları karşısında nasıl eriyeceğini anlamak için bu buzul altı dünyasının şeklini belirlemek oldukça önemlidir. NASA’nın Greenbelt’teki Goddard Uzay Uçuş Merkezi buz tabakası bilimcisi Sophie Nowicki, yaptığı bir açıklamada, “Buz tabakaları kar nedeniyle büyür ve bir tabağa dökülen bal gibi dışarı doğru yayılır ve kendi ağırlıklarından dolayı incelir” diyor ve devam ediyor: “Yatağın şekli en önemli bilinmeyen ve buzun nasıl akabileceğini etkiliyor. Tabağınızı nasıl tuttuğunuzu değiştirerek balın tabağınıza nasıl yayılacağını etkileyebilirsiniz.”

Bedmap2 verileri, Antarktika’nın 27 milyon kilometreküp donmuş su barındırdığını ve bunun erimesi halinde deniz seviyesinin yaklaşık 58 metre yükselmesine neden olacağını gösteriyor.

Mevcut iklim tahminlerinde Antarktika buz tabakasının tamamen eriyeceği düşünülmese de, yavaş bir şekilde şok edici bir hızla çözüldüğü açık bir şekilde görülebiliyor. Son tahminler, Antarktika ve Grönland’daki buz tabakalarının erimesinin bir sonucu olarak dünya okyanuslarının artık her yıl 4 milimetre yükseldiğini gösteriyor. Bunun, Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nde (IPCC) öne sürülen “en kötü durum senaryosu” ile neredeyse tam olarak aynı olduğuna inanılıyor.

Buz kalınlığını ve Antarktika’nın altındaki dünyayı daha iyi anlamak için bilim insanları şimdi Bedmap3’ü geliştiriyorlar.

Kaynak: Chip