İnsanlığı tehdit eden büyüklükte bir asteroitten bahsedildiğinde, çoğu kişinin aklına Dünya’daki türlerin çoğuyla birlikte kuş olmayan dinozorları da yok eden büyüklükteki asteroide benzeyen bir cisim gelir. Don’t Look Up ve Deep Impact gibi filmlerde, bu tür olaylar gerçek hayatta olduğundan çok daha yaygındır. Aslında Dünya, son birkaç yüz milyon yılda bu olaylardan yalnızca bir tanesi ile karşılaştı.
Bu tür bir olayı önlemeyi sorumluluk edinen bilim insanları, insanlığı bir anda sona erdirmeyecek, ancak gıda üretimini yıllarca engelleyebilecek ve milyarlarca insanın ölümüne yol açabilecek daha küçük olaylar hakkında çok daha fazla endişeli olduklarını söylüyorlar. Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Dr. James Garvin‘in geçtiğimiz hafta Teksas’ta düzenlenen Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı’nda gündeme getirdiği bu tür olaylar endişe verici derecede sık olabilir.
Mars’tan daha yakında bir yörüngeye sahip olan asteroitlerin çok azı dinozorları öldüren boyutta ve o kadar büyük kuyruklu yıldızlar nadiren Güneş’in bu kadar yakınından geçerler. Ancak yaklaşık 1 kilometre çapındaki uzay cisimleri çok daha yaygındır. Bunlardan birinin gezegenimize çarpması yerel bir felakete sebep olsa da, küresel etkileri genellikle daha kısa olacaktır. Ancak, henüz Dünya’nın üretim kapasitesinin sınırlarını zorlayan, bir uygarlık sırasında Dünya’ya çarpan bir meteor görmedik.
Böyle bir cisim karaya çarparsa en azından 25-35 kilometre genişliğinde bir krater bırakmalıdır. Bunun ne sıklıkta olduğunu tahmin etmek için gezegen bilimcileri üç yöntem kullandılar. Dünya ile kesişen yörüngelere sahip bilinen nesnelerin sayısına baktılar, Dünya’da yakın zamanda uygun boyutta oluşan kraterleri saydılar ve benzer bir Ay krateri sayımı gerçekleştirdiler.
Aşınma veya engelleyici orman veya okyanus olmadığı için Ay verileri çok daha güvenilir olarak kabul edilir. Neyse ki üç hesaplamanın da uyumlu olması, bir milyon yıl boyunca yaklaşık 1,5 çarpışma ile rahatlatıcı sayılabilecek bir veri sunuyor. Ama birkaç yüz milyon yılda bire göre çok daha korkutucu olduğu kesin.
Garvin’in incelediği mevcut kraterlerin en eskisinin 1,05 milyon yaşında olduğu tahmin ediliyor. Ve bunlar sadece bulabildiğimiz kraterler. Muhtemelen karadaki her biri için okyanusta üç tane vardır ve Antarktika’nın altında bir krater varsa, onu da bulamamış olabiliriz. Yerleşim olan kıtalarda bile bazıları fark edilmeyebilir. Garvin’in incelediği dörtlüden biri olan Pantasma’nın Orta Amerika yağmur ormanlarının altında gizlendiği ancak 2019’da tespit edildi.
Ancak Garvin bazı uyarı noktaları olduğunu ve kraterleri incelemek için bölgeye gitmediğini belirtiyor. Ayrıca, bu çalışma bir uzmanlar konferansında sunulmuş olsa da henüz hakemli bir dergide yayınlanmadı.
Kaynak: Chip