Büyük depremler hep gece mi olur?

Deprem hakkında pek çok farklı söylenti bulunuyor. Eski insanlar Dünya’yı taşıyan tanrılar, öküzler veya ağaç dalları gibi pek çok farklı şeyi depremler için sebep olarak düşünmüş olsa da, modern bilim yüzyıllar içerisinde ortaya çıkan pek çok düşünce ve iddiayı yanıtlayabiliyor.

California State Üniversitesi de internet sitesinde depremlerle ilgili merak edilen bazı sorulara yanıt vermiş. Üniversitenin sitesinde yer verdiği soru ve yanıtlar şöyle:

İddia: Depremler “deprem havası” sırasında meydana gelir

“Depremlerin sıcak ve kuru havalarda meydana geldiğine dair yaygın bir yanılgı, eski Yunanlılara kadar uzanır. Depremler yerin kilometrelerce altında gerçekleşir ve herhangi bir zamanda, herhangi bir havada meydana gelebilir.

İddia: Büyük depremler gece ve sabahın erken saatlerinde meydana gelir

“Depremlerin hava durumunu umursamamasına benzer bir şekilde, zamanı da pek umursamazlar. 1940 Imperial Valley depremi 21:36’da, 1989 Loma Prieta depremi 17:02’de gerçekleşti. Zaman ve hava efsanelerini devam ettiren kişiler, genellikle modele uyan depremleri hatırlama ve uymayanları unutma eğilimindedir”

Not:

California State Üniversitesi yukarıdaki yorumu yapıyor. Türkiye’deki büyük depremlere baktığımızda da bazılarının gece bazılarının gün içinde yaşandığını görüyoruz.

• Türkiye’deki son depremlere baktığımızda Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesindeki 7.7 büyüklüğündeki deprem 04.17’de, Elbistan ilçesinde 7,6 büyüklüğündeki deprem ise saat 13.24’te meydana geldi.

• 23 Ekim 2011’de 7.2 büyüklüğündeki Van depremi saat 13.41’de yaşandı.

• 17 Ağustos 1999’daki 7.4 büyüklüğündeki Gölcük Depremi ise saat 03.02’de meydana geldi.

• Düzce’de 12 Kasım 1999’da 7,2 büyüklüğündeki depremin saati ise 18.57 idi.

İddia: Yer yarılabilir ve insanları yutabilir

Bu görüntüyü kitaplarda, filmlerde ve TV dizilerinde muhtemelen görmüşsünüzdür. Ancak gerçek bundan biraz daha farklıdır. Eğer bir fay hattı açılsaydı, herhangi bir sürtünme oluşmazdı. Sürtünme oluşmadığı için de deprem gerçekleşmezdi. Ancak depremler, insanların, arabaların ve benzerlerinin içine düşebileceği açık çatlakları da içeren çökmelere ve diğer zemin deformasyonlarına neden olabilir. Fakat bu açıklıklar bir insanı yutacak kadar derin olamaz.

İddia: Deprem anında en güvenli yer kapı altıdır

“Eğer donatısız bir kerpiç evde yaşıyorsanız bu doğrudur. Modern bir yapıda kapı, binanın geri kalanından daha güçlü değildir. Hatta kapının çılgınca sallanması veya kapıdan geçmeye çalışan insanlar gibi diğer sebeplerden dolayı bir kapı eşiğinde dururken yaralanma olasılığınız daha yüksektir. Eğer kapalı bir alandaysanız, bir masanın veya sıranın altına girmek daha doğru bir seçenek olacaktır”

İddia: Küçük depremler büyük depremlerin olmasını engeller

“Depremlerin büyüklüğünü gösteren her büyüklük seviyesi, yaklaşık 30 kat daha fazla enerjinin ortaya çıktığını temsil eder. 4 büyüklüğünde bir depremin açığa çıkardığı enerjiye eşit olması için 30 tane 3 büyüklüğünde, 5 büyüklüğünde bir depremin açığa çıkardığı enerjiye eşit olması için 900 tane 3 büyüklüğünde ve tek bir 9 büyüklüğünde depremin açığa çıkardığı enerjiye eşit olması için 729 milyar tane 3 büyüklüğünde deprem gerekir. Bu yüzden, küçük bir deprem fay hattı üzerindeki stresi geçici olarak hafifletebilse de, büyük bir depremin gerçekleşmesini engellemez”

İddia: Depremler daha sık hale geliyor

“Araştırmalar, büyüklüğü 7.0 veya daha büyük olan depremlerin yüzyıl boyunca oldukça sabit kaldığını ve hatta son yıllarda azaldığını gösteriyor. Ancak, daha önceki yıllarda tespit edilemeyen birçok depremin yerini tespit edebilen daha fazla sayıda sismolojik merkez ve araç olduğundan dolayı, sanki daha fazla deprem gerçekleşiyor gibi görünebilir”

İddia: Deprem sırasında yapabileceğimiz hiçbir şey yok

“Depremlerin gerçekleşmesini engelleyemeyeceğimiz doğru. Ancak bu hiçbir şey yapamayacağımız anlamına gelmiyor. Deprem olasılığına karşı hazır olmak için yapabileceğimiz pek çok farklı şey bulunuyor. Bir deprem çantası (yiyecek, su, el feneri vb.) hazırlayabilir, evde ailenizle ve iş yerinizde “eğil, kapan ve tutun” tatbikatları yapabilir ve bir deprem planı (Örneğin bir deprem olduğunda beraber değilseniz aile üyelerinizle nerede buluşacağınızı belirlemek) geliştirebilirsiniz”

Kaynak: Chip