Türkçeye “çerez” olarak yerleşen kişisel web tarayıcısı dosyaları, Google’da arama yapmaktan Facebook’ta oturum açmaya, başka sitelerdeki bilgilerinizi sizinle eşleştirmek için kullanılıyor. Peki orijinal adı cookies (kurabiyeler) olan bu dosyalar, tam olarak nasıl çalışıyor; ne zaman tehlikeli olabilirler?

Web Sitesi Çerezleri Nedir?

Çerezler, web sitelerini ziyaret ettiğinizde bilgisayarınıza kaydedilen küçük dosyalardır. Siteleri ilk ziyaretinizde oluşturulan bu dosyalarda, siteyle olan bazı etkileşimleriniz saklanır. Siteler, daha sonraki ziyaretlerinizde kendi oluşturduğu çerezi kontrol ederek kim olduğunuzu “hatırlar”.

Orijinal Adı Olan “Cookie” Nereden Geliyor?

Türkçede “çerez” olarak bilinen dosyaların orijinal adı cookie (kurabiye, kuru pasta, bisküvi), ancak bunun nereden geldiğini tam olarak kimse bilmiyor. Bir teoriye göre bu isim, 1979’da bir veri paketi için kullanılan “magic cookie” teriminden türedi. Bir başka iddiaya göre ise cookie adı, ormanda ekmek kırıntılarını arayan Hansel ve Gretel’den esinleniyor.

Çerezler Neden Var?

Çerezler sayesinde web siteleri, nerede olduğunuzu, web tarayıcınızın türünü, tercihlerinizi hatırlayabiliyor. Bu sayede siteler, deneyiminizi iyileştirebiliyor. Oturumunuzu kapatmadığınız sitelerin sizi hatırlaması da çerezler sayesinde gerçekleşiyor.

Dolayısıyla çerezleri hayatımızı kolaylaştırdığı için kullanıyoruz.

Çerezler Sizi Nasıl Etkiler?

Çerezler çoğu zaman zararsızdır. Virüs veya zararlı taşımaları mümkün olmadığı gibi, herhangi bir program dosyası da taşıyamazlar. Bununla birlikte en kötü senaryo, çerezlerinizin bağlantınızda araya giren biri tarafından ele geçirilip taklit edilmesidir. Bu durumda kullanıcı verileriniz izlenebilir ve hesap bilgileriniz ele geçebilir.

Ancak endişe etmenize gerek yok, çünkü çerez güvenliği web tarayıcıları ve web siteleri tarafından ele alınıyor.

Daha önemli bir sorun, “izleme çerezleri” olarak bilinen ve sitelerdeki davranışları izlemeye yarayan çerezlerdir. Bu tür çerezler, size daha isabetli reklam göstermekte kullanılıyor. Her adımınızı takip etmekte kullanıldığından, bunun önemli bir gizlilik sorunu olduğu açık.

Çerezler ve Gizlilik

Çerezlerin sizin vermediğiniz bir bilgiyi göremeyeceğini söyleyelim. Yani bir web sitesinin tarayıcınıza çerez bırakması, ailenizdeki kişilerin adını ve gittiğiniz okulları öğrenmesi anlamına gelmiyor.

Sorun şu ki reklam şirketlerinin bıraktığı çerezler, sizi siteden siteye takip edip, alışkanlıklarınızı öğrenmek ve daha isabetli reklamlar göstermek için kullanılabiliyor. Bazı modern web tarayıcıları, son zamanlarda izleme çerezlerini varsayılan olarak engelliyorlar. Sizin tarayıcınızın bunu yapıp yapmadığını kontrol edebilirsiniz.

Tarayıcınızın ayarlarından tüm çerezleri devre dışı bırakabilirsiniz ancak bu durumda hem interneti kullanırken sitelere her defasında oturum açmak zorunda kalacak, hem de bazı sitelerde sorunlarla karşılaşacaksınız. Bunun yerine belirli sitelere ait çerezleri tek tek silmeyi de tercih edebilirsiniz. Bazı web tarayıcıları (Chrome ve Firefox dahil), belirli alan adlarına ait çerezleri kapatmanıza izin veriyor. Güvenmediğiniz bir web sitesinin çerezlerini her zaman silebilirsiniz.

Kaynak: Chip