Bir dinozorun kafatası morfolojisine sahip, kuş benzeri bir canlıya ait tuhaf bir fosil, paleontologlara merak uyandıran bir bilmece sundu. Kuşların dinozorlardan türediği yaygın olarak kabul edilse de, evrimsel olarak birbirinden farklı görünen tüm vücut parçalarını eşlemek o kadar kolay değil. Ama bazen bu tür fosiller bulunuyor.

Çin’den gelen yeni bir örnek, modern kuşlarınkine daha çok benzeyen bir gövdenin üzerinde yer alan dinozor benzeri bir kafatasına sahip. Cratonavis zhui olarak bilinen bu örnek, eski kuşlardan bile farklı özelliklere sahip olduğu için kendine özgü olarak kabul ediliyor.

Çin Bilimler Akademisi Omurgalı Paleontoloji ve Paleoantropoloji Enstitüsü’nden (IVPP) paleontologlar, yüksek çözünürlüklü bir bilgisayarlı tomografi (CT) tarayıcı kullanarak bu ilgi çekici örneği taradılar. Ortaya çıkan görüntüleri kullanarak, kayanın içindeki kemikleri ortaya çıkarıp 120 milyon yıllık bilmeceyi çözmeye çalıştılar.

Bu iskeletin yeniden oluşturulması, Tyrannosaurus rex’inkiyle neredeyse aynı olan bir kafatasını ortaya çıkardı. C. zhui’nin modern kuşlarınkine daha çok benzeyen bir vücuda sahip olmasından dolayı bu durum garip görünüyor. Görünüşe göre farklı evrimsel zaman ölçeklerinden gelen vücut parçalarından oluşan karmakarışık bir canlı yapısı ortaya çıkıyor.

Çalışmanın baş yazarı Dr. LI Zhiheng yaptığı açıklamada “İlkel kafatası özellikleri, Cratonavis gibi çoğu Kretase kuşunun üst gagasını beyin kasası ve alt çeneye göre bağımsız olarak hareket ettiremediği gerçeğini anlatıyor ve bu, canlı kuşlar arasında geniş çapta dağıtılan ve onların muazzam ekolojik çeşitliliğine katkıda bulunan işlevsel bir yenilik” dedi.

Ayrıca bu fosil, uzun bir kürek kemiğine ve ilk metatarsa sahip olması bakımından da eski kuşlardan farklı. Bunun, bu eski hayvanın uçma konusunda pek yetenekli olmayan bir canlıya dönüşmesine sebep olan diğer özelliklerini telafi etmek için bir adaptasyon olması muhtemel görülüyor.

Çalışmanın baş ve sorumlu yazarı Dr. Wang Min, “Skapula, kuşların uçuşu için işlevsel olarak hayati önem taşıyor ve istikrar ve esneklik sağlıyor” diyor ve devam ediyor: “Theropod-Kuş geçişi boyunca kürek kemiğindeki değişiklikleri izliyoruz ve uzun kürek kemiğinin, bu erken kuşta genel olarak az gelişmiş uçuş aparatını telafi eden, humerus retraksiyonu/dönüşü için kasın mekanik avantajını artırabileceğini varsayıyoruz. Bu farklılıklar, kuş çeşitlendirmesinin başlarındaki [uçma] davranışındaki morfolojik deneyleri temsil ediyor.”

Yeterli örnek bulunmamasından dolayı dinozorların kuşlara dönüşümü konusunda halen pek çok boşluk bulunuyor. Bu yüzden C. zhui gibi “garip” örneklerin bulunması, kuşların evrimini anlamamız için önemli bir adım olarak öne çıkıyor.

Kaynak: Chip