Akıllı telefonlardan dizüstü ve masaüstü bilgisayarlara, bilgisayar teknolojisi günlük hayatımızın her noktasına derin bir şekilde işlemiş durumda. Bütün bunların atası olarak teşekkür etmemiz gereken kişi ise, muhtemelen Dünya’nın ilk programcısı. Peki, Dünya’nın ilk programcısı kim? Ada Lovelace ismini daha önce duymadıysanız, Dünya’nın ilk programcısı kim sorusunun yanıtı sizi fazlasıyla şaşırtabilir.
Ada Lovelace kimdir?
Ada Lovelace, bilgisayarların yaygınlaşmasından 100 yılı aşkın bir süre önce yaşayan ve Dünya’nın ilk bilgisayar programcısı olarak kabul edilen kişi. Lovelace, 10 Aralık 1815 tarihinde Ada Byron adıyla doğdu. Babası ünlü şair Lord Byron’dı ve annesi, Lord’un ilk eşi olan Annabella Milbanke idi.
Lovelace’ın ebeveynleri doğumdan kısa bir süre sonra ayrıldı. Hatta Ada, kendisi sadece sekiz yaşındayken ölen babasıyla hiç tanışamadı bile. Londra, İngiltere’de büyüdü. Annesi, genç Ada’nın babası gibi şair olmasını istemiyordu. Müzik, Fransızca ve matematik okumasını istiyordu.
Lovelace, çocukluğunda sıklıkla hastalanıyordu. Bu yüzden yıllarını evinden çıkamayarak geçirdi. Bu durum genel olarak kötü olsa da, ona öğretmenleriyle çalışmak için çok fazla zaman kazandırdı. Küçük yaşlardan itibaren matematiğe ilgi duydu. Lovelace hayatı boyunca çalışmalarına devam etti. Zamanının en parlak matematikçilerinden biri oldu.
Lovelace, gençken Charles Babbage adında bir matematikçiyle tanıştı. Babbage, genç kadının matematik becerisinden etkilenmişti. Babbage, bir hesap makinesi geliştirmek istiyordu. Bu projesini Fark Makinesi olarak adlandırıyordu. Planlarını, bu fikre derinden ilgi duymaya başlayan Lovelace ile paylaştı.
Ayrıca Babbage, Lovelace’e Analitik Makine planlarını da gösterdi. Bu makine hakkındaki düşünceleri, o zamanlar için çok gelişmişti. Bu makine, matematiksel işlemleri hızlı bir şekilde gerçekleştirmeyi hedefliyordu. Analitik Makine, ikilinin ömürleri boyunca inşa edilmedi. Yine de Babbage ve Lovelace hayatlarının çoğunu bu makinenin tasarımına harcadılar.
Lovelace, Babbage’ın tasarımlarına heyecanla yardım ediyordu. 1843’te makineyle ilgili bir makaleyi tercüme etti. Bu makale, İtalyan matematikçi Luigi Menabrea tarafından Fransızca olarak yazılmıştı. Lovelace bunu İngilizce olarak yeniden yazdı.
Ancak, makaleyi çevirmekten çok daha fazlasını da yaptı. Lovelace, Analitik Makine ve onun yapabilecekleri hakkında kendi notlarını ekledi. Toplamda, notları makalenin kendisinden üç kat daha uzundu. Bu notlarla, Babbage’ın bile ötesine geçen bir makine anlayışına sahip olduğunu gösterdi.
Dünya’nın ilk bilgisayar programı
Lovelace, notlarında Analitik Makine’nin algoritmaları nasıl gerçekleştireceğini anlattı ve hatta bir örnek bile verdi. Bu örnekte, makinenin Bernoulli sayılarını hesaplamasını sağlayacak bir dizi komutu bulunuyordu. Bu komut, günümüzde, şimdiye kadar yazılmış ilk bilgisayar programı olarak kabul ediliyor. Bu da Ada Lovelace’ı dünyanın ilk bilgisayar programcısı yapıyor.
Ada Lovelace, 1852’de sadece 36 yaşındayken kanser sebebiyle hayatını kaybetti. 1938’de kocası William King ilk Lovelace Kontu olduğunda Lovelace Kontesi olmuştu. Ada öldüğünde arkasında kocası, üç çocuğu ve bir bilgisayar programcılığı mirası bıraktı.
Ancak Ada Lovelace öldükten sonra bilgisayar programcılığı yaklaşık bir asır boyunca bir meslek haline gelmedi. 1940’ların sonlarında, altı kadın ilk profesyonel bilgisayar programcısı oldu. İsimleri Jean Jennings Bartik, Frances Elizabeth Holberton, France Bilas Spence, Marlyn Wescoff Meltzer, Kathleen McNulty Mauchly Antonelli ve Ruth Lichterman Teitelbaum‘du. ABD Ordusu için çalıştılar ve Elektronik Sayısal Entegratör ve Bilgisayar (ENIAC) adlı bir bilgisayar programladılar.
Kaynak: Chip