James Webb, bugüne kadar gördüğümüz en uzak aktif süper kütleli kara deliği keşfetti
James Webb uzay teleskobu, bilim insanlarına, teorik olarak var olmaması gereken eski galaksiler gibi, başka türlü bulamayacakları gök cisimlerini keşfetme yeteneği verdi. Şimdi de araştırmacılar, Kozmik Evrim Erken Yayın Bilimi (CEERS) Araştırması’nın bir parçası olarak, bugüne kadar gördüğümüz en uzak aktif süper kütleli kara deliği keşfetti. Araştırmacıların galakside CEERS 1019 adını verdikleri süper kütleli bir kara delik, James Webb’in çektiği yakın ve orta kızılötesi görüntüler sayesinde, bulundu.
Kara deliğin Büyük Patlama’dan sadece 570 milyon yıl sonrasında var olduğunu ve yaklaşık 9 milyon güneş kütlesine sahip olduğu da belirlendi. Ek olarak, teleskop tarafından sağlanan veriler, kara deliğin çok fazla gaz tükettiği ve yeni yıldızları çalkaladığı sonucuna varmalarını sağladı. New York’taki Rochester Teknoloji Enstitüsü’nden CEERS ekibi üyesi Jeyhan Kartaltepe, “Bir galaksi birleşmesi, bu galaksinin kara deliğindeki aktiviteyi körüklemekten kısmen sorumlu olabilir ve bu aynı zamanda yıldız oluşumunun artmasına da yol açabilir” dedi.
9 milyon güneş kütlesindeki bu kara delik daha önce keşfedilen diğer aktif süper kütleli kara deliklerden çok daha küçük bir kütleye sahip. Bu gök cisimleri tipik olarak güneşin kütlesinin 1 milyar katından fazlasını içerir, bu da onları çok daha parlak ve tespit edilmesi kolay bir hale getirir. CEERS 1019 kara deliği, güneş kütlesinin yaklaşık 4,6 milyon katı olan galaksimizin merkezindeki karadeliğe daha çok benziyor. NASA, bilim insanlarının daha küçük kara deliklerin evrende daha önce var olması gerektiğini uzun zamandır bildiklerini, ancak James Webb faaliyete geçene kadar varlıklarını doğrulayamadıklarını söylüyor.
Hatta, CEERS Araştırma ekibi, verileri aracılığıyla iki eski ama küçük kara delik daha buldu. CEERS 746 kara deliği Büyük Patlama’dan 1 milyar yıl sonra var olurken, CEERS 2782 kara deliğinin 1,1 milyar yıl sonra var olduğu bulundu. Diğer araçlar aracılığıyla bakıldığında, bu kara delikler sıradan yıldız oluşturan galaksiler gibi görünüyor. Ayrıca gökbilimciler, şu anda James Webb’in verilerini kullanarak bulunan diğer daha uzak kara delikleri de inceliyorlar, bu nedenle CEERS 1019 rekorunu ilerleyen zamanlarda kaybedebilir.
Austin’deki Texas Üniversitesi’nden CEERS ekibi lideri Steven Finkelstein, “Şimdiye kadar, erken evrendeki nesneler hakkındaki araştırmalar büyük ölçüde teorikti. Webb ile kara delikleri ve galaksileri çok uzak mesafelerden görmekle kalmıyor, artık onları doğru bir şekilde ölçmeye başlıyoruz. Bu teleskopun muazzam gücü bu” dedi.
Bilim insanları, bu kara deliğin evren başladıktan bu kadar kısa bir süre sonra nasıl oluştuğunu açıklamakta halen zorlanıyor. Ancak gelecekte, Webb’in verileri onlara erken karadeliklerin nasıl oluştuğunu anlamaları için ihtiyaç duydukları bilgileri verebilir.
Kaynak: Chip
