Kimsenin cevabını bilmediği soru: Ay’da normalde olmaması gereken granit nereden geliyor?
Granitin Dünya dışında neredeyse hiçbir yerde olmadığı düşünülüyor. Ancak, bu düşünce ile ilgili büyük bir sorun var: Kısa bir süre önce Ay’da granit bulundu ve oraya nasıl geldiğini kimse bilmiyor.
Dünyadaki en popüler mutfak tezgahı seçeneklerinden biri olmasına rağmen, graniti güneş sistemimizde başka herhangi bir yerde bulmak çok zor. Bu, granitin oluşum sürecinden kaynaklanıyor. Stony Brook Üniversitesi’nden bir jeoloğun yakın zamanda Mashable’a açıkladığı üzere, normalde granitin oluşabilmesi için plaka tektoniği veya su taşıyan magmaların bulunması gerekiyor.
Geçmişte, Ay’dan alınan Ay örneklerinde bazı granit parçaları bulduk. Ancak, bu örneklerdeki granit miktarı, örnekleme için alınan Ay toprağı ve kayayla karşılaştırıldığında son derece küçüktü. Bu yüzden Ay’da büyük bir granit deposu bulunması bazı önemli soruları ortaya çıkıyor.
Ay’ın nasıl oluştuğuna dair pek çok teori bulunuyor. Dünya henüz çok gençken, Mars büyüklüğünde bir nesnenin gezegenimize çarptığı, bu çarpmanın sonucunda Ay’ı oluşturmaya yetecek kütle ve maddeyi uzaya fırlattığı ve bu kütlenin Ay’ı oluşturarak gezegenimizin yörüngesinde dönmeye başladığı varsayılıyor. Ancak bu öneri, graniti açıklamak için yeterli değil.
Ay’da levha tektoniğine dair hiçbir kanıt bulunmadığından dolayı, granitin kaynağının levha tektoniği olmadığını söyleyebiliriz. Yine de, magma ve eski volkanların bir zamanlar Ay’da yer aldığına dair kanıtlar bulunuyor. Hatta, “Ay’ın yüzünü” oluşturan noktalar gibi, Ay’da görülen karanlık noktaların birçoğunun, Ay yüzeyinde biriken ve akan magmadan geldiğine inanılıyor.
Bu ay Nature bilim dergisinde keşifle ilgili yeni bir araştırma yayınlandı ve keşfedilen granit deposunun yaklaşık 50 kilometre genişliğinde olduğunu söylüyor. NASA, 2026’da yeni nesil bir Ay gezgini kullanarak bölgeyi keşfetmeyi planlıyor. Ay yüzeyine gelecekteki Artemis görevleri sırasında hedeflenen bir araştırma alanı olarak seçilmesi de mümkün olabilir.
Kaynak: Chip
