NASA’nın Mars’taki InSight aracı, 5 büyüklüğünde bir Mars depremi (marsquake) tespit etti. Bu deprem, uzay aracının 2018 yılının Kasım ayında gezegene indiğinden bu yana meydana gelen en büyük deprem olarak kayıtlara geçti. Bu, uzay aracının güneş panelleri, ilerleyen yıllarda aracın Mars’taki yaşamına son verecek bir şekilde toz toplamaya devam ederken, InSight için sıkıntılı bir zamanda gelen önemli bir an oldu.
InSight’ın Kızıl Gezegendeki görevi, öncelikle yüzeyden gelen sarsıntıları algılayarak Mars’ın iç kısmını araştırmak. Bu gezegende, tipik olarak tektonik plakaların yer değiştirmesinden kaynaklanan Dünya’daki depremlerin aksine, farklı depremler meydana geliyor. “Mars depremlerinin”, gezegenin kabuğunun daha kırılgan olmasından ve çatlamasına neden olan zamanla soğumasından kaynaklandığı düşünülüyor. NASA’nın söylediğine göre, Fransa’nın uzay ajansı tarafından inşa edilen son derece hassas bir sismometreye sahip olan InSight, üç buçuk yıl önce gezegene inişinden bu yana 1.313’ten fazla deprem tespit etti.
InSight’ın hissettiği ilk depremler nispeten düşük büyüklükteydi. Son depreme kadar, uzay aracının tespit ettiği en büyük Mars depremi 4.2 büyüklüğündeydi. 4 Mayıs’ta tespit edilen 5 şiddetindeki bu son deprem, Dünya’da bazen yaşadıklarımızla karşılaştırıldığında hala oldukça zayıf. Ancak NASA, bunun Mars’ta görmeyi beklediği en güçlü deprem türüne yakın olduğunu söylüyor. InSight ekibi, artık kaynağı ve kapsamı hakkında daha fazla bilgi edinmek için depremden elde edilen verileri incelecek. NASA’daki InSight baş araştırmacısı Bruce Banerdt yaptığı açıklamada, “Sismometremizi Aralık 2018’de kurduğumuzdan beri ‘büyük bir deprem’ bekliyorduk. Bu deprem kesinlikle gezegene başka hiçbir şeye benzemeyen bir görüş sağlayacaktır” dedi.
Bu arada InSight’ın, son zamanlarda zorluklar yaşadığı da bildiriliyor. Ocak ayında, özellikle güçlü bir Mars toz fırtınası, yeterli güneş ışığının InSight’ın güneş panellerine ulaşmasını engelledi ve uzay aracının güç kaynağını azalttı. Buna karşılık InSight, uzay aracının hayatta kalmak için gerçekleştirmesi gereken en önemli görevler dışında hepsini durdurduğu bir tür operasyon prosedürü olan güvenli moda girdi.
Daha sonra InSight güvenli moddan çıktı ve yeniden tam güç üretmeye başladı. Ancak InSight’ın güneş panellerinde toz birikmeye devam ediyor ve NASA birkaç sıra dışı teknik denemiş olsa da aracın donanımını tamamen temizlemenin bir yolu yok. Tozu uçuracak çok güçlü rüzgarlar olmadığından dolayı, InSight, bir süre sonra standart çalışmaları için yeterli güç üretemez hale gelecek ve bu noktaya bu yıl içerisinde ulaşması söz konusu olabilir.
Neyse ki Insight’ın temel görevi Aralık 2020’de tamamlanmış olduğundan dolayı, görev başarısız olmayacak.
Kaynak: Chip