Sadece birkaç hafta içinde, iki bağımsız grup tarafından ZTF20abrbeie olarak da bilinen AT2021lwx’i tanımlayan iki makale yayınlandı. Muhtemelen “Korkunç Barbie” takma adıyla daha ünlü olan bu olay, şimdiye kadar tespit edilen en büyük kozmik patlama olarak öne çıkıyor.
Geçtiğimiz hafta yayınlanan ilk çalışmada, bu patlamanın, çekim parçalanması olayı olarak tanımlanan bir olayda, süper kütleli bir kara delik tarafından parçalanan bir yıldız olduğunu önerdi. Barbie, şimdiye kadar kaydedilen en parlak çekim parçalanması olayından üç kat daha parlak olmasıyla dikkat çekiyor. İkinci makale, süper kütleli kara deliğin Güneş kütlesinin yaklaşık 15 katı bir yıldızı parçalayıp yutmadığını, bunun yerine Güneş’imizden yaklaşık 1.000 kat daha ağır olan daha büyük bir gaz bulutunu yediğini savunuyor.
Queen University Belfast’tan Dr. Matt Nicholl, açıklamasında “İlk başta, bu alevlenmenin geçen bir yıldızı tüketen bir kara deliğin sonucu olabileceğini düşündük. Ancak modellerimiz, kara deliğin bu kadar uzun süre bu kadar parlak kalabilmesi için Güneşimizin kütlesinin 15 katını yutması gerektiğini gösterdi” dedi ve devam etti: “Böylesine büyük bir yıldızla karşılaşmak çok nadirdir, bu yüzden çok daha büyük bir gaz bulutunun daha olası olduğunu düşünüyoruz. Birçok devasa karadelik gaz ve tozla çevrilidir ve biz hâlâ bu kara deliğin neden bu kadar şiddetli ve ani bir şekilde beslenmeye başladığını çözmeye çalışıyoruz.”
Süresiyle de dikkat çekiyor: Tam 3 yıl!
Barbie, sadece olaydan yayılan enerji ile değil, aynı zamanda süresiyle de dikkat çekiyor. Süpernova veya çekim parçalanması olayları yalnızca birkaç ay boyunca görünür kalır ve genellikle bu kadar parlak olmaz. Barbie patlaması ise üç yıl sürdü. Yakın zamandaki en parlak gama ışını patlaması GRB 221009A (bu patlama daha da parlaktı) gibi bu kadar parlak olabilen geçici olaylar bile yıllar değil birkaç dakika sürer.
Bu değerlere yaklaşan diğer tek nesneler, sürekli bir gaz akışıyla muazzam bir şekilde beslenmeye başlayan bir süper kütleli kara delik durumu olan kuasarlardır. Bu varlıklar, evrendeki en parlak nesnelerdir.
Makalenin ortak yazarlarından Southampton Üniversitesi Profesörü Mark Sullivan, yaptığı açıklamada “Bir kuasara baktığımızda, parlaklığın zamanla yükselip alçaldığını görüyoruz. Ancak on yılı aşkın bir süredir geriye dönüp bakıldığında AT2021lwx’in tespiti yoktu, sonra aniden evrendeki en parlak şeylerin parlaklığıyla ortaya çıktı ki bu eşi benzeri görülmemiş bir şeydi” diyor.
Belki de bir kuasar fazının başlangıcı olabilecek olan Korkunç Barbie patlamasının gözlemleri devam ediyor ve bu yüzden önümüzdeki yıllarda bu dikkat çekici kozmik olay hakkında daha fazla araştırma göreceğimiz tahmin edilebilir.
Çalışma, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society üzerinde yayınlandı…
Kaynak: Chip