Koronavirüs Aşısı İçin Umut Verici Gelişme

Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen koronavirüs aşısının güvenli olduğu ve bağışıklık tepkisini tetiklediği ortaya çıktı. 1.077 insan üstünde yapılan denemeler, enjeksiyonun koronavirüsle savaşabilecek antikorlar ve T hücreleri ürettiğini gösterdi.

Yapılan çalışmalar sonrası elde edilen bulgular oldukça umut vaat edici olsa da bunun koronavirüse karşı yeterli bir koruma sağlayıp sağlamayacağını söyleyebilmek için oldukça erken. Aşıyla ilgili daha kapsamlı testler ise yolda.

Aşıyla ilgili bilinenler

ChAdOx1 nCoV-19 adı verilen ve olağanüstü bir hızda geliştirilen aşı, şempanzelerde nezleye sebep olan genetiği değiştirilmiş virüsten elde edildi. Koronavirüse benzemesi için üstünde değişiklikler yapılan virüs, insanlarda enfeksiyona sebep olmuyor.

Bilim insanları, koronavirüsün hücrelerimizi işgal etmede kullandığı 'spike proteini'nin genetik yapılarını geliştirdikleri aşıya aktararak bu işlemi gerçekleştirdiler. Yani aşı, koronavirüse benziyor ve vücuda enjekte edilince bağışıklık sistemi nasıl saldırması gerektiğini öğreniyor.

Peki, antikor ve T hücreleri nelerdir? Antikorlar, bağışıklık sistemi tarafından üretilen ufak proteinlerdir ve virüsün yüzeyine tutunurlar. Nötrleştirici antikorlar, koronavirüsü etkisiz hale getirebilirler. Beyaz kan hücresi türü olan T hücreleri, bağışıklık sisteminin koordinasyonuna yardımcı olurlar. Ayrıca vücutta hangi hücrelerin enfekte olduğunu tespit edip yok edebilirler.

Yapılan denemelerde T hücrelerinin seviyesi aşıdan 14 gün sonra, antikorların seviyesi ise 28 gün sonra pik noktasına ulaştı. Yapılan çalışma yeteri kadar uzun olmadığı için ne kadar süre dayanabildikleri henüz bilinmiyor. Gerçekleştirilen çalışmada, insanların %90'ının bir dozdan sonra nötrleştirici antikorlar geliştirdiği görüldü. Bu süreç, yalnızca 10 insanda 2 doza çıktı.

Tabii aşı denilince insanların aklına ilk olarak güvenli olup olmadığı geliyor. BBC'de yer alan habere göre aşı güvenli. Ancak yan etkileri bulunuyor. Teste katılan insanların %70'inde aşı sonrasında ateş ve baş ağrısı görüldü ancak bunlar tehlikeli düzeyde değil ve araştırmacılara göre 'parasetamol' ile üstesinden gelinebilir.

Oxford Üniversitesi'nden Prof. Sarah Gilbert, aşıyla ilgili olarak “Aşımızın COVID-19 salgınıyla baş edebileceğini söylemeden önce halledilmesi gereken çok fazla iş var ancak ilk sonuçlar umut verici” dedi. Aşının tam anlamıyla hazır olması için geliştirmelere devam ediliyor. Sıradaki testlerde Birleşik Krallık'tan 10 bin insan yer alacak ancak aşının genel anlamda verimli olduğunun ölçülmesi için ABD'nin 30 bin, Güney Afrika'dan 2 bin Brezilya'dan da 5 bin insanla büyük ölçekli testler gerçekleştirilecek.

Bir koronavirüs aşısının bu senenin sonuna varmadan önce verimli olduğunun kanıtlanması oldukça muhtemel, ancak bu, geniş anlamda kullanıma uygun olduğu anlamına gelmiyor. Kimlerin COVID-19'a karşı büyük risk taşıdığını belirlemede yetki sağlık çalışanlarına verilecek. Geniş kapsamlı olarak kullanılacak bir aşının ise her şey plana göre giderse önümüzdeki sene hazır olacağı ifade ediliyor.

Tabii aşı çalışmaları dünyanın birçok ülkesinde gerçekleştiriliyor ve Oxford, bu aşamaya gelen ilk kurum da değil. Daha öncesinde ABD ve Çin'deki aşı çalışmalarında da benzer bulgulara ulaşılmıştı.

Kaynak: Webtekno