Perseverance keşif aracı, geçtiğimiz yıl Mars’a ulaşmasından beri Kızıl Gezegen’i harika bir şekilde tanıtmaya devam ediyor. Ancak bu kolay bir iş değil ve görünene göre Mars rüzgarları, aracın Mars rüzgarını ölçmek için kullandığı aletlerinden birine çakıl taşları fırlatmayı uygun gördü.
Perseverance’ın Mars’taki koşulları incelemek için yanında taşıdığı birçok etkileyici bilimsel araç arasında, Mars Çevresel Dinamikler Analizörü (MEDA) olarak bilinen bir hava durumu istasyonu bulunuyor. Bu araç, pek çok farklı verinin (nem, hava sıcaklıkları ve radyasyon) yanı sıra hem rüzgar hızlarını hem de yönünü ölçüyor.
Ancak Space.com’un bildirdiğine göre, bazı güçlü rüzgarların taşıdığı çakıl taşları son zamanlarda rüzgar sensörlerinden birine çarptı ve hasar verdi. Neyse ki MEDA, sadece biraz azaltılmış bir hassasiyetle rüzgar ölçümlerine devam edebiliyor.
MEDA’yı yöneten İspanyol Astrobiyoloji Merkezi bilim insanı Rodriguez Manfredi, Space.com’dan Elizabeth Howell ile yaptığı görüşmede “Şu anda, sensörün yetenekleri azaldı, ancak yine de hız ve yön büyüklükleri sağlıyor. Tüm ekip şimdi hasarsız dedektör okumalarından daha fazla doğruluk elde etmek için alma prosedürünü yeniden ayarlıyor” dedi.
Ekip, her ikisi de daha önce Mars’ta belgelenmiş olan rüzgar ve toz hortumları ile karşılaşılmasını beklese de, Perseverance’ın Jezero Kraterinde deneyimlediği aktivite seviyesini beklemiyordu.
MEDA aracının Baş Araştırmacısı José Antonio Rodríguez Manfredi, ekibin yakın zamanda Science Advances’te yayınladığı bir makale hakkında yorum yaparak “Bu kadar çok toz ve rüzgar etkinliği beklemiyorduk. Ne modeller ne de Mars’ın (Curiosity veya InSight’ın olduğu) diğer yerlerindeki deneyimlerimiz bize bu kadar çok olay ve yoğunlukta tahminde bulunmuştu” dedi.
Bu makaleye göre, keşif aracı günde yaklaşık dört girdap geçti ve öğleden hemen sonra bir saatlik bir zirve döneminde, saatte birden fazlasıyla karşılaşmış olabilir. Perseverance’ın kameraları, “toz kaldırma olayları” adı verilen toz bulutlarını yakalayan devasa rüzgar esintilerinin en az üç katı olduğunu ortaya çıkardı. Bunların en büyüğü, yaklaşık 4 kilometre kareyi kaplayan devasa bir bulut oluşturdu.
Mars’ta fırtınalar oldukça güçlü olabiliyor. Bazı ölçümler, kum, toz ve küçük kayaları toplayarak saatte 100 kilometreye çıkan hızlara ulaşabileceklerini gösteriyor. NASA’nın söylediğine göre, Mars’ın inanılmaz derecede ince atmosferine rağmen bu, insanlara hafif bir esinti gibi gelir.
Rüzgar ölçümleri yapmak için, MEDA cihazının doğa olaylarına maruz kalması gerekiyor, ancak bu sefer beklenenden daha güçlü bir rüzgar, beklenenden daha büyük çakıl taşlarını havalandırdı. Rodriguez Manfredi, Space.com’a, sensörlerin “tam da aradığımız şey yüzünden hasar görmüş olmasının” ironik olduğunu söyledi.
Neyse ki MEDA hala çalışmaya devam ediyor ve Perseverance da Mars çakıllarına çok yabancı değil. Hatta Şubat ayından beri tekerleklerinden birinde bu çakıllardan bir tanesini taşıyor.
Kaynak: Chip