Optimizasyon Nedir, Ne İşe Yarar?

Optimizasyon nedir, hepimiz biliyoruz. Genel olarak bir işin iyi hale getirilmiş olması anlamına gelir. En azından bilgisayar bilimleri başta olmak üzere pek çok alanda bu anlamıyla kullanılır. Ancak söz konusu oyun dünyası olduğu zaman optimizasyonun yalnızca iyiyi sunması yetmez, iyi optimize edilmiş bir oyun pek çok farklı sistemde en iyiyi sunmayı hedeflemek ve bunu uygulamak zorundadır.

Steam gibi platformlardaki oyun yorumlarını okuyorsanız ‘İyi optimize edilmemiş oyun.’ ‘Oyun optimizasyonu kötü.’ gibi cümleler görmüşsünüzdür. Bu yorumlar çoğu zaman oyun performansının yeterince iyi olmadığını belirtse de aslında oyundaki yazılımsal bir hatayı da işaret ediyor olabilir. Gelin optimizasyon nedir, ne işe yarar biraz daha yakından bakalım ve optimizasyonun oyun deneyimine etkisi nedir detaylarıyla görelim.

Optimizasyon nedir?

Bilgisayar bilimleri açısında inceleyecek olursak optimizasyon, bir işlemin yapılacağı en kısa yoldur. Bu kısayol sonucunda donanım fazla yük binmeden gerekli işi iyi bir şekilde sunabilir. Bu durum çoğu zaman makul kabul edilir ancak bir işlem sonucuna en kısa sürede varmak oyun dünyasında yeterli değildir.

Oyunların minimum sistem gereksinimleri vardır, maksimum için ise çoğu zaman bir sınır belirlenmez. Bunun anlamı, minimum ile maksimum arasında yer alan sayısız cihazda söz konusu oyunun sorunsuz bir şekilde çalışması demektir. Oyunun bunu sunması için en iyiyi sunması gerekir ki buna oyun optimizasyonu denmektedir.

Kötü optimize edilmiş bir oyun demek, kötü bir oyun deneyimi demektir. Ancak bunun anlamı her zaman oyun performansının kötü olduğu demek değildir. Minimum ve maksimum sistemler arasında en iyiyi sunması gereken bir oyunun yazılımsal sorunları olabilir. Fakat optimizasyon problemine neden olan alan, çoğu zaman oyunun grafik düzenlemeleridir.

Oyun optimizasyonunu etkileyen faktörler:

• Görüntü kalitesi
• Aydınlatma ve gölgeleme
• Ekstra efektler

Görüntü kalitesi:

Oyun optimizasyon karşılaştırması yapmak için çoğu zaman 1920×1080 çözünürlük üzerinden bir değerlendirme yapılır ancak bu değerlendirme sırasında 2K ve 4K gibi çözünürlükleri gözden kaçırmamak gerekir. Günümüz modern oyunlarında görüntü kalitesi karşılaştırmaları biraz daha karışık bir hal alabilir.

FXAA veya SMAA gibi son görüntü üzerine odaklanan yöntemler, kare başına hafif ofsetlerle oluşturma yöntemi, MSAA gibi piksel başına düzenleme yöntemleri ile tüm bu yöntemleri içeren TXAA gibi yöntemler; maliyet ve örnekleme açısından farklı sonuçlar doğursalar bile oyun optimizasyonunun temelini oluştururlar.

Aydınlatma ve gölgeleme:

Bir oyunda yer alan dinamik ışık döngüleri ve arazi deformasyonu gibi detaylar üzerine şekillendirilen ışıkların hareket etmesi, ışık yoğunluğunun değişmesi, oyuncu hareketleri ve buna bağlı arazi değişimleri ile ışık davranışları ve gölgeler; oyun optimizasyonunun temelini oluşturduğu gibi ışığa gerçekçi tepkiler veren yüzey ve atmosferler yaratmak, oyun maliyetini belirleyen ana unsurlardandır.

Ekstra efektler:

Görüntü kalitesi, aydınlatma ve gölgeleme sayılmayan diğer efektler de hem maliyet hem de optimizasyon konusunda son derece önemlidir. Bokeh alan derinliği yaratan efektler, odak dışı görüntü parçaları ve benzeri görüntü özelliklerinin iyileştirilmesi minimum ve maksimum donanımdaki bilgisayarlara ne kadar uygun olursa oyun optimizasyonu da bir o kadar iyi olacaktır.

İyi optimize edilmiş bir oyun nasıl çalışmalı?

Bir süredir oyunların grafik ayarlarında karşımıza düşük, orta, yüksek, çok yüksek ve ultra gibi seçenekler çıkıyor. Bunlar grafik ön ayarlarıdır ve çoğu zaman tam olarak oyuncuya istediğini sunmasa bile rehberlik etmesi açısından olumlu görülür. Geliştirme sırasında odak noktası orta ön ayardır. Buna göre daha aşağı ve daha yukarı olan ayarlar belirlenir.

Orta düzeyde bir standart ayarlandıktan sonra oyun ekibi bunun üzerinde çalışmalar yaparak her düzeyde kaliteli bir görüntü ve sorunsuz performans yakalamayı hedefler. Her şey iyi gibi görünse bile son kararı veren çoğu zaman bu teknik detaylardan pek anlamayan oyuncu oluyor. Sonuç ise maalesef çoğu zaman düşük performanslı bir oyun oluyor.

Oyun geliştirici yazılım sırasında ufak bir detay ekleyerek oyunların cihazın GPU, CPU gibi değerlerini öğrenmesini sağlayabilir. Cihazın sistem düzeyini bilen oyun, buna göre kendi grafik seçeneğini sunmalıdır. Böylece minimum ve maksimum tüm sistemlerde oyun doğru bir görüntü sunarak oyun optimizasyon seviyesini en üst düzeyde sergileyecektir.

Benzer bir sorun, konsol oyunlarının PC versiyonlarında da yaşanıyor. Grafik ayarı varsayılan olarak orta şeklinde belirleniyor ancak platformlar arası bariz farklar nedeniyle ortaya optimize edilmemiş bir oyun çıkıyor. Elbette, gerekli donanıma sahip oyuncular bu ayarları değiştirebiliyor ancak bilgisizlik ya da donanım eksikliği nedeniyle pek çok oyuncunun optimizasyon sorunu yaşadığı da açık bir gerçek.

Oyun optimizasyonu yapmak bu kadar mı zor?

Aslında oyun optimizasyonu zor ya da kolay demek doğru değil. Çünkü geliştirilen her oyuna göre değişen bir durumdur. Ancak şöyle de bir durum var ki bazı oyunların yazımı sırasında optimizasyonu güçlendirecek tek bir kod dizilimi eklemek bile harcanan süreye karşı yeterli verimliliği sağlamıyor.

Özetlemek gerekirse oyunu optimize etmek için harcanan emeğin sonucu çoğu zaman harcanan emeğe değmiyor. Çünkü çok geniş bir donanım yelpazesinin her birinde doğru performansı sağlamak hiç de kolay değil. Ancak oyun geliştiricilerin bir kısmının optimizasyona en az zamanı ve maliyeti ayırdıkları da unutulmamalı.

Dying Light, hareketli karakterler ve gerçekçi ışık döngüsü ile başarılı bir açık dünya oyunu olsa da pek çok oyuncu bu oyunu standart çözünürlük değerlerinin neredeyse %55 altında oynayabildiklerini söylediler. Deus Ex: Mankind Divided oyununda da benzer bir MSAA sorunu yaşandığı biliniyor. Metro 2033 ise beklenmediği halde optimizasyon konusunda tam not alan oyunlardan biriydi.

Oyun performansını direkt olarak etkileyen optimizasyon nedir, ne işe yarar, oyun deneyimine etkisi nedir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Optimizasyon sorunu yüzünden tadınızı kaçıran oyunları yorumlarda paylaşabilirsiniz.

Kaynak: Webtekno