NOAA bilim insanlarının son incelemesine göre, Dünya’nın stratosferindeki ozon tabakası yavaş yavaş daha sağlıklı hale geliyor ve yaklaşık 50 yıl içinde tamamen iyileşmesi söz konusu olabilir.
2022’nin başlarında, NOAA’nın Ozon İnceltici Gaz Endeksi, orta enlem stratosferindeki ozon tabakasına zarar veren kimyasalların konsantrasyonunun, 1980’de gözlemlenen seviyelere geri dönerek yüzde 50’nin üzerine düştüğünü açıkladı. Ozon tabakası, stratosferin, Dünya yüzeyinden 15 ila 30 kilometre (9.3 ila 18.6 mil) arasında, atmosferin diğer bölümlerine kıyasla yüksek konsantrasyonda gaz ozonuna sahip olan bölgesi olarak tanımlanabilir.
Bu tabaka, Güneş’in zararlı ultraviyole ışınlarının çoğunu emerek, gezegenimizdeki yaşam için bir kalkan görevi görüyor. Ancak, 20. yüzyılın ikinci yarısında, insan faaliyetinin bu paha biçilmez atmosferik kalkanı yok etmeye başladığı ortaya çıkmıştı. Ozon tabakası, bir zamanlar aerosol spreylerde, çözücülerde ve soğutucularda yaygın olarak kullanılan insan yapımı kimyasallar olan kloroflorokarbonlar (CFC’ler) tarafından stratosfere savrulduktan sonra bozunuyordu.
Ancak insanlık hızla harekete geçti. 1987 yılına gelindiğinde, bilim insanlarının CFC’lerin ozon tabakasını aşındırdığını keşfetmesinden sadece yedi yıl sonra, bu tür bileşiklerin üretimi Montreal Protokolü kapsamında aşamalı olarak durdurulmaya başlandı. Son NOAA incelemesinin gösterdiği gibi, otuz beş yıl sonra ilk kez sağlam bir ilerleme kaydedildiğini görüyoruz.
Antarktika üzerindeki ozon tabakasındaki dev “deliğin” hala orada olduğunu da unutmamak gerekiyor. Deliğin boyutu mevsimlerle birlikte değişebiliyor. Antarktika stratosferindeki havanın orta enlemlerdekinden daha yaşlı olması nedeniyle, deliği düzeltmedeki ilerleme orta enlemlerde görülen iyileşmeden daha yavaş oluyor. 1990’lardaki zirvesinden bu yana, ozon tabakasına zarar veren kimyasalların konsantrasyonu, bu bölgede sadece yüzde 26 oranında düştü.
Ancak bu ilerleme devam ederse, NOAA, Antarktika ozon tabakasının tamamen iyileşmesini 2070 yılı civarında görebileceğimizi tahmin ediyor.
Kaynak: Chip