Sadece “Tan” Diyebilen Adam

Game of Thrones dizisindeki Hodor’un hastalığını, kurgusal bir karakter olduğu için belki de hiç düşünmeden izlediniz ancak bilimde bu durumun adı “Broca afazisi” olarak geçiyor. 

1800’lü yıllarda yaşamış Louis Victor Leborgne isimli adam da tek kelime söyleyebiliyordu ve onun sayesinde dil ile beyin arasındaki ilişki hakkında inanılmaz bir bağlantının keşfi yapıldı.

Paul Broca, beynimizin dil ile ilişkisini bilimsel olarak ortaya koydu.

Dil ve beyin olmadan bir insanı hayal etmek neredeyse imkânsız. Paul Broca, beynin dil ile ilişkisini bilimsel olarak ortaya koydu ve 1800’lü yılların şartlarını göz önünde bulundurduğumuzda inanılmaz bir keşfe imza attı.

Broca; beynimizin, davranışlarımızı bir bütün olarak mı şekillendirdiğini yoksa bir bölümünün mü bunu yaptığını açığa çıkardı. Üstelik bunu, 1861 yılında iki hastasından yola çıkarak buldu. 

30 yaşında konuşma yetisini kaybeden Louis Victor’un ismi, 150 sene boyunca “Tan” olarak bilindi.

Broca’nın hastası Louis Victor Leborgne, 30 yaşındayken konuşma yetisini kaybetmişti. Ayrıca, kolu felç olduğu için yazı yazamıyordu. Ona söylenenleri anlasa da konuşamıyordu. Söyleyebildiği tek sözcük “tan”dı. Broca, bu hastanın adını “Tan” koydu (adamın kimliği, öldükten 152 sene sonra ortaya çıktı).

Paul Broca, Tan’a, “ıslık çal” komutu verdiğinde yapabiliyordu ancak hiçbir şekilde konuşamıyordu. Broca, bu durumun sebebinin kaynağının beyinde yattığını elbette tahmin edebiliyordu fakat beynini görüntüleyebileceği bir teknoloji yoktu.

Tan öldüğünde Broca, onun beynini inceleme fırsatı yakaladı.

21 yıl sonra, bir gün geldi ve hastasının beynini görüntüleyebildi. Çünkü, Tan ölmüştü. Broca, Tan’ın beyninin bir bölgesinde hasar tespit etti. Benzer bir durum, yalnızca 6 tane Fransızca kelime söyleyebilen Lazare Lelong adındaki bir hastasında daha vardı. O hastası da ölünce, beynini inceleme fırsatı yakaladı. 

İki hastasının da beyninin aynı bölgelerinde hasar vardı! Artık, beyindeki bu bölgenin dil ile ilgili olduğundan emindi ve böylece inanılmaz bir keşfe imza atmıştı. Bölgenin adı ise, günümüzde hâlen “Broca alanı” olarak kabul ediliyor ve bu bölgede hasardan meydana gelen hastalığa “Broca afazisi” deniyor.

Broca afazisi, dil bilimcilerin ve nörologların oldukça ilgisini çeken ve pek çok araştırmaya konu olan bir hastalık.

Broca afaziniz varsa; söylenenleri anlayabilirsiniz ancak konuşmanızın akıcılığını kontrol edemezsiniz. Ne söylemek istediğinizi bilseniz de sözcükleri istediğiniz gibi söyleyemediğiniz için oldukça zorlayıcı bir mücadele verirsiniz. 

Örneğin, “Kupayı istiyorum.” cümlesini kurmak yerine “Ben, kupa.” gibi bir şey söyleyebilirsiniz. Tüm bunların yanı sıra; yazmada ve okumada zorluklar da yaşayabilirsiniz.

“Sıcak Kafa” dizisinin ilham kaynağı ise “Wernicke afazisi”

Geçtiğimiz yıl Netflix’te yayınlanan “Sıcak Kafa” adlı Türk yapımı dizide, konuşabilen ancak anlamsız cümleler kuran insanlar konu olmuştu. Buradaki durumun kaynağı ise, Wernicke afazisiydi.

Wernicke afazisine sahip insanlar, Broca’da olduğu gibi tek tük sözcükler söylemezler. Akıcı ve hızlı konuşurlar ancak farkında olmadan, ağızlarından anlamsız cümleler çıkar ve bunu yaparken anlamlı cümleler kurduklarını zannederler.

Kaynak: Webtekno