Bir astronom ekibi, ALMA teleskopunu kullanarak Evren’in başlarında yavaş dönen bir gökada (galaksi) buldu. Bu galaksi, şimdiye kadar bulunan ölçülen bir dönüşe sahip en genç galaksi olarak öne çıkıyor ve günümüz galaksilerinden çok daha yavaş bir şekilde dönüyor.
Tüm galaksiler, genellikle inanılmaz hızlarda döner. Örneğin, Samanyolu galaksisi saniyede 200 kilometrenin üzerinde bir dönüş hızına sahiptir. Ancak astronomlar, galaksilerin bu hızlara nasıl ulaştığını henüz bilmiyor. Şimdilik bunu anlamanın tek yolu, kozmik zaman boyunca galaksilerin ölçümlerini yapmak ve bir galaktik evrim haritası oluşturmak olarak görülüyor.
Tokyo Waseda Üniversitesi’ndeki bir astronom ekibi, Kısa bir süre önce aşırı uzak bir galaksiyi gözlemlemek için Şili’deki ALMA’yı (Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi) kullandı. Bu galaksi, MACS1149-JD1, o kadar uzakta ki normalde gözlemlenemeyecek kadar düşük bir parlaklığa sahip.
Ancak bu galaksiden gelen ışık, dev bir galaksi kümesinden geçiyor ve bu kümeden gelen kütleçekimsel mercekleme MACS1149-JD1’in daha büyük gözükmesini sağlıyor. Astronomlar, galaksiyi görmek için bu büyütmeyi kullanabiliyor.
MACS1149-JD1, Evren sadece 500 milyon yaşında iken vardı ve bu da bilinen en genç galaksiler arasında yer aldığı anlamına geliyor. Ekip, galaksinin diskindeki O III’ü veya iki kat iyonize oksijeni incelemek için ALMA’yı kullandı.
Daha sonra gözlemlerle karşılaştırmak için galaksinin diskinin boyutu ve dönüş hızının bir modelini geliştirdiler.
Sonuçları ise kısa bir süre önce The Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan bir makalede bildirdiler.
Ekip, MACS1149-JD1’in yalnızca 3.000 ışıkyılı genişliğinde olduğunu buldu. Bu, 100.000 ışıkyılı genişliğindeki Samanyolu galaksisinden çok daha küçük olduğu anlamına geliyor. Ayrıca MACS1149-JD1’in saniyede yalnızca 50 kilometre hızla döndüğünü, yani Samanyolu’nun dönüş hızının dörtte birinden daha yavaş olduğunu buldular.
Waseda Üniversitesi’nden makalenin yazarlarından Akio K. Inoue “JD1’in dönüş hızı, daha sonraki dönemlerdeki galaksilerde ve [Samanyolu] Galaksimizde bulunanlardan çok daha yavaştır ve JD1’in bir dönme hareketi geliştirmenin ilk aşamasında olması muhtemeldir” diyor.
Bu sonuçlar, galaksilerin küçük başladığını ve başlangıçta yavaş döndüklerini öneriyor. Daha sonra milyarlarca yıl boyunca daha fazla madde biriktiriyor ve dönme hızlarını arttırıyorlar.
Ekip, kozmik zaman boyunca galaksi dönüş hızları hakkında daha fazla araştırma yapmak için James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanmayı umuyor.
Kaynak: Chip