Halen kullanımda olan bir uzay keşif aracında sistemin hala Microsoft Windows 98 ile geliştirildiğini duymamış olabilirsiniz. Bu keşif aracı son 19 yıldır uzayda yanlız başına yolculuk ediyor. Avrupa Uzay Ajansı’nın Mars Express sondası, Mars yüzeyinin altını ve Phobos’u daha önce mümkün olandan daha ayrıntılı şekilde görmesini sağlayacak büyük bir yazılım güncellemesi alıyor.

Mars Express görevi 2 Haziran 2003‘te başlatıldı. Bu, Mars Express aracının ve onun MARSIS‘inin (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding) Windows 98 kullanılarak geliştirilmiş su probu çalıştırma yazılımı olduğu anlamına geliyor. Çünkü o yıllarda en yaygın kullanılan işletim sistemi Windows 98 idi.

*Marsis Türkçe anlamı: Yeraltı ve İyonosfer Sondajı için Gelişmiş Mars Radarı

Istituto Nazionale di Astrofisica (INAF) ve MARSIS’in Enginium’daki yerleşik yazılım mühendisi Carlo Nenna tarafından tasarlanan yeni yazılım, gönderilen verilerin miktarını ve kalitesini artırması gereken sinyal alımını ve yerleşik veri işleme yeteneğini iyileştirmeye yönelik yükseltmeleri içeriyor.

Uzay aracının yazılımı 19 yıl aradan sonra güncelleniyor

Nenna, “Bir Windows 98 makinesi kurmak için gerekli olan çok eski geliştirme ortamı var. Bunu VirtualBox‘taki bir sanal makineyle yaptım. Ana bilgisayar ve konuk makineler arasında dosya paylaşmanın bir yolunu bulmak zor bir işti. Çalışan bir web tarayıcısı veya kaynak kodu düzenleyicisi gibi yaygın şeyleri yüklemek de zordu. Geliştirme ortamını kurmak ve tamamen doğrulamak yalnızca iki ay sürdü” dedi.

Mars Express keşif aracının yüzeyin altını incelediği örneklerden birisi (Simüle edilmiş hali)

Mars Express genellikle, görev gereği taşıdığı ve 19 Aralık 2003’te kızıl gezegene yerleştirilen Beagle 2 iniş aracıyla hatırlanıyor. Mars’a beklenen iniş zamanı hakkında iniş aracından hiçbir iletişim alınamamıştı ve Ocak ayına kadar kayıp olduğu tahmin ediliyordu. 2015 yılında, NASA’nın Mars Keşifi Orbiter HiRISE kamerasından alınan görüntüler, güvenli bir şekilde indiğini gösterdiğinde proje sahipleri rahat bir nefes almıştı. Dört güneş panelinden ikisinin açılmadığı, geminin iletişim antenini engellediği ve komplo teorisyenlerini hayal kırıklığına uğrattığı ortaya çıkmıştı.

Bu örnek, hala eski donanım/yazılım çalıştıran eskiyen sistemlerin kullanıldığı ilk örnek değil. Boeing 747 uçakları 2020’de disket aracılığıyla kritik güncellemeler alıyordu. Bir diğer örnek ise ABD ordusunun nükleer silah sistemleri için eski depolama cihazlarını 2019’da bıraktığını duyurmuştu.