Virüsler Nasıl Yayılır, Yayılma Nasıl Önlenebilir?

Corona virüsü, ABD ve diğer ülkelerde bir kişiye bulaştıktan sonra vaka sayısı ilk günlerinde neredeyse hiç artmıyormuş gibi gözüküyor. Fakat ilk vakanın açıklanmasının ardından geçen 2 aylık süreç sonrasında vaka sayısında birden fırlama yaşanıyor.

İşte yaşanan bu fırlama, uzmanların canlarını oldukça sıkıyor. The Washington Post, geçtiğimiz gün yayınladığı bir yazıda ABD’deki artışın anlattığımızla aynı durumda olduğunu gösterdi. Aşağıda göreceğiniz grafik, ABD’de tespit edilen ilk vakanın ardından 13 Mart’a kadar uzanan bir süreci gösteriyor.

Corona virüsü kısa sürede katlanarak bulaşmaya başladı: Neden?

Grafikte de görebileceğiniz şekilde eğer neredeyse her üç günde bir vaka sayısı iki katına çıkarsa, ABD ve diğer ülkeleredeki vaka sayısı Mayıs ayı sonuna kadar 100 milyon civarına yaklaşabilir. Elbette bu anlattığımız basit bir matematikten ibaret, bu konuda herhangi bir iddiamız yok.

Virüsün yayılması, sağlık uzmanlarının dediklerine göre insanlar, halka açık alanlardan uzaklaşarak ve gün içinde evden gerekmediğinde çıkmayarak “sosyal mesafe” gösterdiği sürece yavaşlatılabilir. Ancak herhangi bir önlem alınmazsa COVID-19, önümüzdeki aylarda daha da büyüyerek yolunda ilerler.

Washington Post, yaptığı haberde bu konuyu anlamamız için bizlere oldukça yararlı görseller sundu. Yayınlanan haberdeki görsellerin her biri, ufak bir grupta virüsün nasıl yayılabileceğini gösterir nitelikte. Dilerseniz Washington Post tarafından hazırlanmış bu ufak senaryolara bir bakalım.

Bir virüs nasıl yayılıyor:

NOT: Her görselde;

• Mavi: Sağlıklı birey

• Kahverengi: Hasta birey

• Mor: İyileşmiş birey

İlk senaryomuz sizlere yalnızca basit bir şeyi öğretmek içindi. Eğer hasta bir birey, sağlıklı bir bireyle temasa geçerse sağlıklı birey de hastalığı kapar. Ancak gerçek hayatta durum tam olarak böyle değil; insanların sağlık durumları değişebiliyor, yani hastalıktan kurtulabiliyorlar.

Bu senaryoda hastalıklı bireyin hastalık bulaştırdığı tüm bireyler ve ardından kendisi hastalıktan kurtuluyor. Daha sonra, hastalıklı birey ne sağlıklı bireye ne de hastalıktan kurtulmuş bireye hastalık bulaştıramıyor.

200 kişiden oluşan bir topluluk:

Peki hastalık 200 kişiden oluşan bir yerde görülseydi ne olurdu? Yukarıdaki görselde gördüğünüz grafik aslında durumu özetliyor. Hasta insanların sayısı bir anda artış gösterdikten sonra zamanla insanlar iyileşmeye başlıyor ve belli bir süre sonra hiçbir hasta birey kalmıyor.

Hastalığın yayılamaması için karantina önlemi alınırsa:

Elbette nüfusun daha yoğun olduğu bölgelerde insanların çoğunun hastalık kapmasını istemezsiniz. Bu durumda hastalıklı olan insanları belli bir noktada tutarak, mesela karantina altında, hastalığın yayılmasını engellemeye çalışırsınız. İşte yukarıdaki grafik de bunu anlatıyor.

Fakat grafikte de görüldüğü üzere işler beklendiği gibi gitmiyor. Peki neden? The Washington Post’a Ocak ayında bir makale sunan Leana Wen’e göre bunun nedeni insanların yaşadıkları eyaletlerde farklı eyaletlerde veya bölgelerdeki işe gitmeleri. Bununla birlikte insanların ailelerinden uzaklaştırılması konusu da oldukça zorlayıcı bir durum.

Sosyal mesafeye uymak:

Biliyorsunuz ki uzmanlar sık sık halka açık alanlara gitmemizi ve gerekmedikçe evden çıkmamamızı söylüyorlar. Yani insanlarla aramıza mesafe koymamızı istiyorlar. Böylece virüs, insanla temasın daha aza inilmesi nedeniyle yayılmakta güçlük çekiyor. İnsanların “sosyal mesafe” koyduğu senaryoyu aşağıda görebilirsiniz.

Bu senaryoda nüfusun dörtte üçü uzmanlar tarafından söylenen “sosyal mesafe” kuralına uyuyorlar. Diğer çeyrek hareket etmeye devam ediyor. Grafikte de görüldüğü üzere sosyal mesafe koymak, hastalığın yayılmasını ciddi oranda azaltıyor. Peki daha fazla sosyal mesafe koyan insan olsaydı ne olurdu?

Bu senaryoda nüfusun içinde bulunan insanlardan yalnızca 8’de 1’i hareket ediyor. Geriye kalan insanlar sosyal mesafe kuralına uyuyorlar. Grafikte de görülebileceği üzere sosyal mesafe kuralına ne kadar fazla insan uyarsa hastalık o kadar az yayılıyor.

Sonuç:

Senaryolar bittiğine göre gelin, testlerden elde ettiğimiz sonuçları bir arada değerlendirelim. Görüldüğü üzere Corona virüsünün veya herhangi bir virüsün yayılmasını engellemek için en iyi çözüm sosyal mesafe kuralına uymak. Yapılan senaryolar COVID-19’u tam anlamıyla yansıtmıyor olsa da basit bir simülasyondan böyle bir sonuç alınması bize ders veriyor.

Kaynak: Webtekno