Çoğumuzun vücudumuzda sadece bir karaciğeri var, ancak yeni bir tedavi, ciddi karaciğer hastalığı olan kişilerin ikinci, üçüncü ve hatta beşinci karaciğerlerini büyütmesini sağlayabilir. Dünyada bir ilk olan bir denemede, bir gönüllü kısa bir süre sonra ikinci bir karaciğeri büyütebileceklerini ve çok ihtiyaç duyulan bir yaşama tutunma şansı sunabilecek bir prosedürden geçecek.
Bu deneme başarılı olursa, gelecekteki gönüllülerde daha güçlü dozlar test edilecek ve MIT Technology Review’in söylediğine göre potansiyel olarak altı “mini karaciğer” geliştirmelerine izin verecek.
Bu yaklaşım, basit bir şekilde, yeni organların oluşturulmasını sağlayacağı ümidiyle, karaciğer hastalığı olan hastaların lenf düğümlerine donör karaciğerlerinden hücreler enjekte edilmesi ile uygulanıyor. Bağışlanan karaciğerler nakil için uygun değil, ancak alıcılar için potansiyel olarak hayat kurtarıcı bir tedavi seçeneği sağlayabilir. Araştırmacılar, sadece bir karaciğerin 75’ten fazla kişinin tedavisine yardımcı olabileceğini tahmin ediyor.
Araştırmaya dahil olmayan kök hücre biyoloğu Valerie Gouon-Evans, MIT Technology Review ile yaptığı görüşmede “Aksi halde atılan bu organları hastalara yardım etmek için kullanmak devrim niteliğindedir” diyor.
Karaciğerin muazzam rejeneratif potansiyeline rağmen (ortalama karaciğer hücresi hiçbir zaman üç yaşından büyük değildir), iyileşemeyeceği bazı kapsamlı hasar vakaları bulunur. Bu durumlarda, genellikle nakil gereklidir. Ancak, son dönem karaciğer hastalığı olan hastalar, ameliyat olamayacak kadar hasta olabilecekleri için her zaman nakil için uygun olmazlar. Ne yazık ki, organ naklinin bir seçenek olduğu durumlarda bile, hasarlı bir karaciğeri sağlıklı bir karaciğerle değiştirmek o kadar kolay değildir.
Karaciğer nakli için bekleme süresi 5 yıla çıkabiliyor
Öncelikle, bağışlanan karaciğer sayısı oldukça yetersiz. Örneğin ABD’de yeni bir karaciğer için ortalama bekleme süresi beş yıla kadar çıkabiliyor, bu da nakil bekleyen hastaların yaklaşık yüzde 10’unun nakil sırasında hayatını kaybedeceği anlamına geliyor. Bağışlanan karaciğer sayısının az olmasının yanı sıra, bu organlar sadece çok kısa bir süre için nakle uygundur. Bu nedenle alternatif, daha az invaziv bir yaklaşıma acil ihtiyaç duyuluyor.
Kısa bir süre önce, bir biyoteknoloji şirketi, transplant organlarını toplamak için kullanılabilecek sentetik insan embriyoları geliştirmeye çalışarak farelerdeki ilerlemelerden yararlanma niyetlerini ima etti. Bu çözüm organ bağışı krizini atlatmanın net bir yolu olabilir, ancak bazı potansiyel etik kaygıları da beraberinde getiriyor.
LyGenesis şirketinin yeni tedavisi daha az tartışmalı bir seçenek gibi görünüyor. Ekip, şu ana kadar hayvanlarda başarı elde etti ve bu başarıyı yaklaşan insan denemesinde tekrarlamayı umuyor.
LyGenesis’in kurucu ortağı Michael Hufford, MIT Technology Review ile yaptığı görüşmede “Zamanla, lenf düğümü tamamen kaybolur ve geriye, hayvanın kan akışını filtrelemeye yardımcı olarak doğal karaciğerin işlevini destekleyen, oldukça vaskülarize minyatür bir karaciğer kalır” dedi ve devam etti: “Şu anda insanlarda yapmaya çalıştığımız şey tam olarak bu.”
Tedavi, son dönem karaciğer hastalığı olan 12 yetişkinde denenecek. İlk katılımcı yaklaşık 50 milyon karaciğer hücresi alacak ve sonraki katılımcılarda bu, beş mini karaciğer oluşturmaya yetecek bir şekilde 250 milyon hücreye çıkarılacak. Her biri enjeksiyondan sonra bir yıl boyunca incelenecek ve vücudun yeni mini karaciğerleri reddetmesini önlemek için hayatlarının geri kalanında immünosupresan ilaçlar almak zorunda kalacaklar.
Yaklaşık iki yıl içinde tamamlanana kadar bu denemelerin sonuçlarını bilemeyeceğiz, ancak araştırmacılar umutlu…
Kaynak: Chip