Ay yüzeyindeki toprakta, cam boncuklar içinde hapsolmuş su kütleleri keşfedildi

Çin’in Chang’e 5 keşif aracının, Ay’daki bir çarpma kraterinin yüzeyindeki toprakta su içeren küçük cam boncuklar bulduğu açıklandı. Toplanan numuneler, milyonda 2.000 parça (PPM) kadar yüksek su içeriğine sahip. Ay yüzeyinde bu cam boncukların yaygınlığı göz önüne alındığında, uydumuzda 71 trilyon galon su bulunuyor olabilir.

Bazı boncuklar milyonlarca yıl önce asteroitler Ay ile çarpıştığında oluşurken, diğerleri eski volkanlardan gelmiş gibi gözüküyor. Bilim insanları bu suyun, güneşten yayılan hidrojen iyonlarının boncukların içindeki oksijen atomlarıyla birleştiğinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonla oluştuğuna inanıyor. Belirtilene göre su dolu boncuklar, “onlarca mikrometreden birkaç milimetreye” kadar çeşitli boyutlarda bulunabiliyor. Yine de, Ay’ın yüzeyinde teorik olarak tahmini 270 trilyon kilogram su sağlamaya yetecek kadar fazla olmaları önemli bir seçenek sunabilir.

Ancak bilim insanları henüz bu su toplarını nasıl toplayacaklarını çözebilmiş değiller ve suyun çıkarılması için yaklaşık 100 santigrat dereceye kadar ısıtılması gerekiyor. Yine de bu su boncukları, astronotların suyu içmek, yıkanmak, yemek pişirmek, temizlik yapmak ve hatta roket yakıtı üretmek için kullanabilecekleri gelecekteki Ay yerleşimleri için bir kaynak olabilir.

Bilim insanları, Güneş Sistemimizdeki diğer uyduların da benzer boncuklara sahip olabileceğini düşünüyor. Çalışmanın yazarları, “Ay suyunun bu yüzey rezervuarına ilişkin doğrudan ölçümlerimiz, çarpma cam boncuklarının Ay’da önemli miktarlarda güneş rüzgarından türetilen su depolayabildiğini ve çarpma camının diğer havasız cisimler üzerinde su rezervuarları olabileceğini öne sürdüğünü gösteriyor” diye yazdı ve devam etti: “Çarpma cam boncuklarında depolanan suyun varlığı, Ay, Vesta ve Merkür’ün alt enlem bölgelerinde suyun uzaktan tespit edilmesiyle tutarlıdır. Bulgularımız, Güneş Sisteminin havasız cisimlerinin yüzeyindeki çarpma camlarının, güneş rüzgarından türetilen suyu depolayıp uzaya salma yeteneğine sahip olduğunu gösteriyor.”

Ancak bu cam boncuklar, Ay’da gördüğümüz ilk su örneği değil. 2009’da NASA’nın Cabeus kraterine çarpan bir sondası da su tespit etti ve 2018’de NASA, Ay’ın kuzey ve güney kutuplarındaki sürekli gölgede olan kraterlerinde buz birikintilerine dair doğrudan kanıtlar buldu. NASA ve Çin/Rusya, önümüzdeki on yıl içinde Ay’ın Güney Kutbu’na Ay üsleri kurmayı planlıyor ve her iki rakip girişim de 2030’ların başından ortalarına kadar yaşanabilir üslere sahip olmayı umuyor.

Kaynak: Chip