Kuzey Kutbu mu Daha Soğuktur Güney Kutbu mu?

Kuzey Kutbu ve Güney Kutbu dünyadaki en soğuk yerlerdir. Ancak bu alanlar birbirlerine benzer gözükse de, biri diğerinden çok daha dondurucudur. Peki, kuzey kutbu mu daha soğuk güney kutbu mu? Bu makalede bu sorunun yanıtına ve nedenine bakıyoruz.

Gezegenin üstündeki ve altındaki konumları sebebiyle Güneş’ten doğrudan ışık alamadıkları için hem Kuzey Kutbu hem de Güney Kutbu soğuktur. Her ikisinde de, Güneş yazlarının ortasında bile her zaman ufukta alçakta kalır. Kışlar sırasında ise Güneş ufkun çok altında durarak aylarca ortaya çıkmıyor.

Bunlara ek olarak, kutuplardaki buz ve karın beyaz yüzeyleri oldukça yansıtıcıdır. Yani, onlara ulaşan güneş ışığından gelen enerjinin çoğu uzaya geri dönerek bu yüzeylerin üzerindeki havanın nispeten serin kalmasına sebep olur.

GÜNEY KUTBU DAHA SOĞUKTUR

Bu sebepler her iki kutbun da aşırı soğuk olmasına sebep olsa da, Woods Hole Denizbilimi Enstitüsü’ne göre Güney Kutbu Kuzey Kutbu’ndan önemli ölçüde daha soğuk kalıyor. Kuzey Kutbu’ndaki yıllık ortalama sıcaklık, kışın eksi eksi 40 santigrat ve yaz aylarında 0 santigrattır. Ancak Güney Kutbu, yıllık ortalama eksi eksi 60 °C ve yaz aylarında eksi eksi 28.2 °C ile çok daha soğuktur.

Antarktika’nın bu 3 boyutlu topografik görünümü, yüksek rakımları ve dağları hakkında bir fikir veriyor. Kredi: NASA/JPL-Caltech.

Güney kutbunun Kuzey kutbundan daha soğuk olmasının ana nedeni, aynı zamanda aralarındaki temel farkı gösteriyor. Columbia Üniversitesi’nin New York’taki Lamont-Doherty Dünya Gözlemevi’nde kutup bilimcisi Robin Bell, Live Science ile yaptığı görüşmede “Kuzey Kutbu bir okyanus ve Güney Kutbu bir kıtadır” diyor.

Kuzey Kutbu kara ile çevrili bir okyanustur. Antarktika okyanusla çevrili bir kara parçasıdır. Su, karadan daha yavaş soğur ve ısınır, bu da sıcaklıkların aşırı noktalara daha az ulaşmasına sebep olur. Kuzey Kutbu Okyanusu buzla kaplı olsa bile, sularının göreceli olarak yüksek sıcaklığı, iklim üzerinde ılımlı bir etkiye sahiptir ve Kuzey Kutbu’nun Antarktika’dan daha sıcak kalmasına yardımcı olur.

Buna ek olarak, Kuzey Kutbu deniz seviyesinde yer alırken, Antarktika, ortalama 2.300 metre yükseklik ile en yüksek kıtadır. Tahmin edebileceğiniz gibi, özel bir durum (aktif volkan gibi) olmadığı sürece bir yer ne kadar yüksekse, o kadar soğuk olur.

NASA’YA GÖRE GÜNEY KUTBUNUN DAHA SOĞUK OLMA NEDENLERİ

Aynı soruya NASA da yanıt veriyor. NASA’nın bu soruya yanıtı özetle şöyle:

• Kuzey Kutbu, karayla çevrili bir okyanustur. Güney Kutbu okyanusla çevrili karadır. (Güney Kutbu bir kara parçasıdır, bu yüzden de Antarktika adıyla yedi kıtadan biri olarak kabul edilir).

• Kuzey Kutbu buzunun altındaki okyanus soğuktur ama yine de Antarktika buzulundaki buzdan daha sıcaktır. Böylece okyanus havayı biraz ısıtır.

• Antarktika kuru ve yüksektir. Dağlarının çoğu deniz seviyesinden çok yüksektir. Yani Antarktika, Kuzey Kutbu’na göre daha fazla yüksekliğe sahip. Ve ne kadar yükseğe çıkarsan, o kadar soğuk olur.

• Güney Kutbu’nun Kuzey Kutbu’ndan çok daha soğuk olmasının ana nedeni, kutuplar etrafında esen rüzgarların şiddetidir. Antarktika rüzgarları çok kuvvetlidir ve daha sıcak havanın kutup havasıyla karışmasını engeller. Bu Kuzey Kutbu’nda da olur, ancak Kuzey Kutbu’nu çevreleyen rüzgarlar o kadar güçlü değildir. Bu nedenle, daha sıcak orta enlemlerden gelen daha sıcak hava, kutup havasıyla karışarak Kuzey Kutbu’nu daha sıcak hale getirebilir.

Kaynak: Chip