Son Kitlesel Yok Oluşta Deniz Yaşamını Ne Yok Etti?

Dünya, bundan önce defalarca türlerin kitlesel yok oluşuna şahit oldu. Türlerin son kitlesel yok oluşu, bundan 66 milyon yıl önce meydana geldi. 66 milyon yıl önce Kretase-Tersiyer yok oluşu (kısaca K-T ya da K-Pg (Paleojen)) meydana geldi. K-Pg yok oluşu, bir meteorun Dünya'ya çarpması ile gerçekleşti. Meteorun çarpması ile başlayan olayda, uçamayan dinozor türleri ve ammonitler gibi dünyada var olan hayvan ve bitki türlerinin yaklaşık yüzde 75’i yok oldu. 

Yale Üniversitesi’nden bilim insanlarının Proceedings of the National Academy of Sciences’ın çevrimiçi baskısında yayınlanan makalesinde, okyanusların asit seviyesinin ani artışı nedeniyle pH seviyelerinin keskin bir düşüşe uğramasının, K-Pg yok oluş dönemiyle çakıştığı açıklandı. Bu sayede, yok oluş sırasında deniz yaşamının nasıl etkilendiği ve denizlerde daha sonra yaşamın nasıl ortaya çıktığına bir cevap bulunmuş oldu. 

Alman Yerbilimleri Araştırma Merkezi’nde eski bir Yale çalışanı olan, araştırmanın da yazarlarından olan Michael Henehan, “Yıllar boyunca insanlar, meteor etkisinin kükürt bakımından zengin kayalara çarptığı ve sülfürik asidin yağmasına neden olduğu için pH’da bir düşüş olacağını söyledi. Ancak şimdiye kadar bunun olduğunu gösteren hiçbir kanıt yoktu” dedi. 

Bilim insanları, bu kanıtları bulmak için foraminiferlere baktılar. Foraminiferler, kalsit bir kabuk oluşturan ve yüz milyonlarca yıl öncesine dayanan inanılmaz derecede eksiksiz bir fosil kaydına sahip küçük planktonlardı. Foraminifer fosillerinin kimyasal değişiminin K-Pg olayı öncesi, sırası ve sonrası için analizi, zamanla deniz ortamındaki değişim hakkında zengin bir veri üretti. Özel olarak, bu kabuklardaki bor izotoplarının ölçümü, bilim insanlarının okyanusun asitliliğindeki değişiklikleri tespit etmelerini sağladı. 

Yale Üniversitesi’nden bilim insanı Pincelli Hull, “Gözlediğimiz okyanus asitlemesi, deniz aleminde kitlesel yok oluşun tetikleyicisi olabilir” açıklamasını yaptı. Aynı zamanda ekibin bor izotop analizi ve modelleme teknikleri, K-Pg olayının sonrasını açıklayan bazı teorileri uzlaştırmış olabilir. 

Örneğin, okyanuslardaki normal karbon döngüsü farklı imzalara yol açmasını araştırılması için K-Pg yok oluşunun hemen arkasından deniz tabanında ve yüzey sularından kaynaklanan fosil malzemede özdeş olan karbon izotop imzaları analiz edildi. 

“Strangelove Ocean” teorisi, K-Pg’den sonra bir süre okyanusun esasen öldüğünü ve normal karbon döngüsünün durduğunu savundu. Bazı araştırmacılar, “Strangelove Ocean” teorisindeki sorunun, deniz tabanındaki okyanus yüzeyinden batan yiyeceklere dayanan birçok organizmanın K-Pg olayı boyunca zarar görmeden devam etmesi olduğunu ileri sürüyor. 

“Yaşayan Okyanus” ismi verilen bir teoriye göre ise K-Pg’de büyük plankton türleri öldü, organik maddeninde derin denizlere batması zorlaştığı için karbon döngüsünün bozulduğunu iddia ediyor. Teoriye göre buna rağmen bazı deniz türleri hayatta kalmayı başardı. 

Yale Üniversitesi’nden bilim insanlarının çalışması, bu iki teori arasında bir uzlaşma sağlamış görünüyor. Yeni araştırmaya göre okyanusların, deniz yaşamının iyileşmeye başladığı bir geçici döneminin ardından yüzde 50’ye varan oranlarda büyük bir ilk tür üretkenlik kaybına sahip olduğu belirlendi. Michael Henehan, bu şeklinde “Strangelove Ocean” ve “Yaşayan Okyanus” teorilerini birleştirdiklerini söyledi.

Yeni çalışma aynı zamanda K-Pg’de okyanusların pH seviyelerinin değişimine dair bir soruyu daha çözmüş olabilir. Bazı araştırmacılar, K-Pg’deki türlerin kitlesel yok oluşuna volkanik patlamaların da meteor etkisi ile sebep olduğunu söylüyordu. Bu volkanik patlamalar, okyanus pH seviyelerinde sürekli bir düşüşle kanıtlanmaya çalışılıyordu. 

Yeni araştırmanın katılımcılarından olan Michael Henehan, “Gösterebileceğimiz, okyanusta K-Pg’ye kadar olan kademeli pH düşüşü sinyalinin gerçek olmadığını gösteriyor. Sonuçlarımız, dünyadaki türlerin neslinin tükenmesinde volkanik faaliyetin önemli bir rolü olduğunu desteklemiyor” dedi. 

Çalışmadan elde edilen sonuçlardan biri de, erken Dünya atmosferi ve iklimini anlamaya yardımcı olma kabiliyeti olabilir. Makalenin yazarları, bu çalışmada foraminifer kaynaklı bor izotoplarının jeolojik geçmişteki karbondioksit seviyelerini tahmin etmek için mükemmel bir vekil olduğunu açıkladı. 

Kaynak: Webtekno